جانشین شورای هماهنگی مدیریت بحران گلستان گفت: تا نظر کمیته حقیقت یاب از فرآیند بروز حادثه معدن زمستان یورت اعلام نشود، نمی توانیم دنبال مقصر بگردیم و انفجار را به گردن کسی بیندازیم.

به گزارش تیترآزاد به نقل از خبرگزاری مهر، بیش از ۱۰۰ روز از حادثه انفجار معدن زمستان یورت آزادشهر می گذرد و هنوز ابعاد مختلف این حادثه برای مردم مشخص نشده است. درباره دلایل این فاجعه تلخ تا کنون اظهار نظرهای مختلفی توسط مسئولان شده است. برخی کارگران را مقصر می دانند و برخی هم مسئولان را، عده ای آن را بحران و عده ای هم فقط حادثه ای تلخ عنوان می کنند. با معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار گلستان به گفتگو نشستیم تا از آخرین وضعیت تحقیقات انجام شده درباره این حادثه مطلع شویم.

رضا مروتی از حادثه معدن آزادشهر به عنوان حادثه بحرانی یاد می کند و معتقد است تا نظر کمیته حقیقت یاب از فرآیند بروز حادثه معدن زمستان یورت اعلام نشود، نمی توانیم دنبال مقصر این حادثه بگردیم و وقوع انفجار را به گردن کسی بیندازیم.

جانشین شورای هماهنگی مدیریت بحران گلستان از ۱۱ روز عملیات آوار برداری اولیه، خارج کردن جسد ۴۳ جان باخته حادثه و از آنچه در حین عملیات اتفاق افتاده می گوید، اما در پایان تاکید می کند آن چه بیان شد در خصوص حادثه قابل استناد نیست و تنها برداشت های میدانی من از کارگاهی بود که ۱۱ روز در آن رفت و آمد کرده و برای بیرون آوردن اجساد تلاش کردیم.

*از ساعات اولیه وقوع حادثه شروع کنیم. ظاهرا تا چند ساعت هیچ یک از مسئولان و مدیران در محل حادثه حضور نداشتند؟

چنین صحبتی صحت ندارد و بنده به شخصه از همان ساعات اولیه در منطقه حضور داشتم و اگر خاطرتان باشد من و مهندس مقدم، مدیرکل مدیریت بحران گزارش لحظه به لحظه ارائه می کردیم.

*در این حادثه یک انتقاد جدی وارد بود، سخنگویی برای پاسخگویی به رسانه ها معرفی نشده بود.

تا پنج یا ۶ ساعت پس از انفجار دهانه ورودی ۵۹۰ ppn بود در حالی که فقط ۳۰۰ ppn برای رفتن به کما و مرگ کفایت می کندشما که خبرها را لحظه به لحظه مخابره می کردید چرا چنین انتقادی را وارد می دانید؟! سخنگو تعیین شده بود، بنده و مهندس مقدم هر دو پاسخگوی رسانه ها بودیم.

*بله اما سخنگوی مستقل که درگیر عملیات امداد و نجات نباشد، وجود نداشت.

در این حادثه تقریبا ۴۰ تا ۵۰ شبکه رادیویی و تلویزیونی، حدود ۲۰ تا ۳۰ رسانه مکتوب و خبرگزاری و تقریبا ۳۰ تا ۴۰ شبکه محلی خبرهای لحظه ای را هم از من و هم از مهندس مقدم می خواستند؛ بودند خبرنگارانی که مصاحبه می کردند اما چیز دیگری می نوشتند و انعکاس می دادند؛ در عین حال ما درگیر عملیات هم بودیم. یکی کلاه می خواست و دیگری از ریزش خبر می داد و ...

*همین صحبت شما نشان می دهد، حادثه به سخنگوی مستقل از گروه امداد و نجات نیاز داشت تا تناقض های پیش آمده در ارائه آمار به وجود نمی آمد.

اصلا تناقضی وجود نداشت. عده ای اصرار داشتند القاء کنند در ارائه آمار جان باختگان حادثه تناقض وجود دارد. در یک گفتگوی تلویزیونی و در جمع خبرنگاران من به صراحت اعلام کردم ۲۱ جسد خارج شده و یک جسد را شناسایی کرده ایم اما به دلیل وجود آوار امکان دسترسی به جسد فراهم نیست اما عده ای تیتر زدند ۲۲ جسد خارج شد. همین موضوع حواشی در منطقه ایجاد کرد که بهتر است از بیان جزییاتش عبور کنیم.

*چرا آمار متناقض ارائه می شد؟ ظاهرا دفتر ثبت وضعیت کارگاه وجود نداشت؟

بله در لحظات اولیه دفتر ثبت وضعیت وجود نداشت. البته دفتری به آن معنا وجود ندارد یک برگه یا دفترچه ای است که بر روی آن اسامی افرادی که وارد معدن می شوند، نوشته می شود و موقع خروج خط می خورد. شدت حادثه زیاد بود و تا لحظه آخر این لیست پیدا نشد.

*یعنی چنین لیستی در معدن زمستان یورت وجود نداشت؟

وجود داشت در روزهای آخر تکه پاره های آن پیدا شد اما بد خط بود و قابل خواندن نبود.

*شما از روز اول می دانستید تعداد جان باختگان حادثه چند تاست و چند نفر در معدن حضور داشتند؟

روز اول تعداد ۴۵ تا اعلام شده بود اما بعدا متوجه شدیم دو نفر از اسامی این لیست آن روز اصلا در معدن حضور نداشتند؛ بپذیرید نمی شد با قاطعیت آمار را اعلام کرد.

*به غیر از دفتر ثبت وضعیت ظاهرا نقشه معدن را هم نداشتید؟

بله در سه روز اول نقشه نداشتیم. نه اینکه نخواهند نقشه را در اختیار ما قرار دهند. بعد حادثه انفجار، درگیری پیش آمده بود و دفتر مدیر معدن را بهم ریخته بودند؛ سه روز طول کشید تا توانستیم آخرین نقشه (البته با فاصله یک ماه) را پیدا کنیم.

*شما منکر وجود تناقض در ارائه آمار و اطلاعات در خصوص حادثه معدن هستید اما اگر خبرهای منتشره را مرور کنید تناقض های زیادی در صحبت های مسئولان دیده می شود، ممکن است نبود نقشه معدن و وجود نداشتن دفتر ثبت وضعیت باعث بروز این تناقض ها شده باشد؟

در سه روز نخست گمانه زنی های بسیاری مطرح شد؛ از خطای انسانی تا انتشار گاز متان و ... . یکی می گفت انفجار در عمق یک هزار و ۲۰۰ متری اتفاق افتاده و ما تا عمق هزار متری جلو رفته ایم؛ اظهارات ضد و نقیض زیاد بود. واقعیت این است اصلا آن زمان کسی به محل انفجار دسترسی نداشت. بعد از انفجار گاز متان به منواکسید و دی اکسید کربن تبدیل شده بود. تا پنج یا ۶ ساعت پس الان نمی توان علت حادثه را گردن کسی انداخت تا کمیته حقیقت یاب در خصوص حادثه اعلام نظر نکند هیچ چیز قابل استناد نیستاز انفجار دهانه ورودی ۵۹۰ ppn بود در حالی که فقط ۳۰۰ ppn برای رفتن به کما و مرگ کفایت می کند. حالا چطور کسی مدعی است به عمق هزار متری ورود کرده در حالی که در عمق ۲۰۰ متری معدن هزار ppn گاز وجود دارد و حتی دستگاه تنفسی مورچه هم که با انسان متفاوت است، نمی تواند دوام بیاورد.

*پس شما از همان دقایق اول می دانستید هیچ یک از معدنچیان زنده نیستند؟

بله با قطعیت می توان گفت پس از انفجار همه در همان دقایق اولیه بر اثر استنشاق گاز منواکسید فوت کرده بودند.

*پس به همین دلیل با ورود از دبیل پایین معدن که کارگران پیشنهاد می دادند، مخالفت می کردید؟

من نمی توانستم جان امدادگران را به خطر بندازم. ببینید در حادثه پلاسکو چند نیروی امدادی جان خود را از دست دادند، معدن ریزش داشت؛ نقشه موجود نبود نمی دانستیم چه میزان آوار وجود دارد پس باید این شرایط را مدیریت می کردم.

*اینکه گفته می شود ۲۲ نفری که ابتدا جسدهای آن ها از معدن خارج شد برای امداد رسانی وارد تونل شده بودند، صحت دارد؟

نه. در زمان وقوع حادثه ۳۵ کارگر، پنج پیمانکار و سه مهندس معدن در نقاط و کارگاه های مختلف معدن حضور داشتند که تنها دو نفر به دلیل ریزش آوار جراحت دیده بودند؛ علت مرگ همه آن ها استنشاق گاز بوده است.

*این حادثه در نهایت چند مصدوم داشت ۴۴۴ تا یا ۷۹ تا؟

 ۶۸ نفر در روز نخست مصدوم شده و به مراکز درمانی منتقل شدند و در نهایت آمار به ۷۲ نفر رسید.

*ابتدا خطای انسانی علت حادثه اعلام شد.

فقط یک گمانه زنی بود. نظام مهندسی معدن، ایمنی معدن زمستان یورت را تایید کرده بود. ممکن است آن روز مسئول ایمنی وضعیت را کنترل نکرده باشد، ممکن است کارگران مسائل ایمنی را حین کار رعایت نکرده باشند، احتمال دارد موقع باز کردن یک رگه ذغال، گاز متان محبوس شده منتشر شده باشد. گمانه زنی های مختلفی وجود دارد. الان نمی توان علت حادثه را گردن کسی انداخت. نمی شود در حال حاضر دنبال مقصر حادثه بگردیم؛ تا کمیته حقیقت یاب در خصوص فرآیند بروز حادثه اعلام نظر نکند؛ هیچ چیز قابل استناد نیست. آن چه من در این گفتگو بیان کردم هم برداشت های میدانی و مشاهدات عینی من از محیط کارگاهی بود که ۱۱ روز در آن برای بیرون آوردن جسدها رفت و آمد می کردم.

*نقش مدیریت بحران استانداری گلستان در پیشگیری از وقوع چنین حوادث چیست؟

شورای هماهنگی مدیریت بحران استان، در خصوص حادثه زمستان یورت اعلام رسمی بحران نکرد.

*یعنی این حادثه با این حجم عملیات در گلستان بحران نبود؟

به اعتقاد من این یک حادثه بحرانی بود. بحران تعریف دارد مدیریت حادثه از توان دستگاه متولی که صنعت، معدن و تجارت استان بود، خارج شد. مسئولیت ایمنی معادن و رسیدگی و همچنین تایید آن با سایر دستگاه ها مانند نظام مهندسی، صنعت و معدن و اداره کل تعاون و کار است و اقدامات مدیریت بحران فقط پیشگیرانه است.

*منظور شما دقیقا درگیری پیش آمده در منطقه است؟

در آن روزهای حاشیه های زیادی به وجود آمد. مثلا عده ای گفتند به معدنکاران با تجربه اجازه ورود به معدن داده نمی شود. این ها جزو اصول اولیه کار بود من نمی توانستم جان عده ای را به خطر بیندازم. در حین انجام عملیات باید بین رسانه های شناسنامه دار و خبرنگاران واقعی و آدم های بی هویتی که موبایل و دوربین و ... به دست داشتند، تفاوت قائل می شدم.

*ظاهرا شما در روزهای پایانی حتی به مهندس مقدم هم اجازه مصاحبه با رسانه ها را نداده بودید؟

در مصاحبه های مسئولان سطح ملی آمار متناقضی وجود داشت. به عنوان مثال معاونین وزارت کار اعلام کرده بودند ۸۰ نفر در معدن کار می کردند و بهزیستی آمار ۶۸ نفر را ارائه کرده بود. در همان روزهای اول عملیات بنده و مهندس مقدم پاسخگوی رسانه ها بودیم اما از یک مقطع فشار زیادی به مدیرکل مدیریت بحران وارد شده بود و بنده سعی کردم خودم به این کار را انجام دهم تا فشار کاری تا حدودی از دوش مهندس مقدم برداشته شود.