در حالی که امرار معاش بسیاری از مردم منطقه و کشور وابسته به کشاورزی آن هم از نوع سنتی است اما متاسفانه بی توجهی مسئولین به موضوع و نیز محدودیت های اعمال شده در خصوص بحران آبی برای کشاورزان موجب شده تا هرروز شاهد وخیم‌تر شدن اوضاع این قشر باشیم.
به گزارش تیترآزاد به نقل از اروم‌نیوز، موضوع کشاورزی و مشکلات این حوزه طی سال های اخیر به عنوان یکی از مسائل اصلی گریبانگیر بخش اقتصادی و اجتماعی کشور محسوب می شود. دلیل آن هم تاثیرات حوزه کشاورزی بر روند فعالیت های اقتصادی در سطح کلان و البته نقش این حوزه بر روند تغییرات اقلیمی در مناطق مختلف است.
بیشتر استان‌های کشورمان از قدیم الایام به دلیل دارا بودن آب و هوای مناسب و نیز شرایط مساعد جزو مناطق حاصل‌خیز برای کشاورزی به شمار می‌روند، اما در سال های اخیر شاهد این امر هستیم که بروز کم‌آبی و بحران خشکسالی در برخی نقاط که بیشتر مردم آن از طریق کشاورزی امرار معاش می‌کردند موجب شده تا این جمعیت دچار مشکلات عدیده شوند.
به طور مثال آذربایجان غربی یکی از استان هایی است که در بحث کم آبی و بروز بحران آبی در رده های نخست کشور قرار گرفته و به همین دلیل نیز بخش کشاورزی آن دچار مشکلات فراوانی شده است.
فاجعه خشکسالی دریاچه ارومیه که روزگاری دومین دریاچه شور جهان نام داشت، عدم تامین منابع آبی مناسب برای بازگرداندن این پهنه زیستی، کم توجهی دولتمردان به مقوله بهبود شرایط و نیز بروز طوفان‌های نمک ناشی از همین خشکسالی جزو اصلی ترین دلایلی است که کشاورزی منطقه و به خصوص آذربایجان غربی را با بحران مواجه ساخته است.
کشاورزانی که روزگاری در سایه شغل خود زندگی می گذراندند و دغدغه معیشتی خود را برطرف می ساختند، امروز به واسطه سیاست های غلط مسئولین سابق و فعلی از تامین نیازهای واقعی خود عاجز مانده و وضعیت هر روز آن ها رو به زوال رفته و شرایط فعالیت برایشان سخت تر می شود.
اینکه سیاستگذاران بخش کشاورزی در سطح کلان تصمیماتی را در خصوص عدم کشت محصولات نیازمند به آب فراوان نظیر چغندر قند گرفته‌اند امری است که برای فرار از بحران کم آبی قابل تقدیر باشد، اما بی توجهی به معیشت قشر زحمتکش کشاورز در کنار حل بحران کم آبی موضوعی است که متاسفانه هیچ‌کدام از مسئولین در سطوح کشوری و استانی تاکنون پاسخگوی آن نبوده اند.
امروز شاهد هستیم که بحث عدم کشت محصولات تا حدی پیش رفته که متاسفانه برای کشت محصولاتی نظیر سیب و انگور هم محدودیت هایی را برای کشاورزی ایجاد کرده و همین امر زمینه اعتراضات سیب‌کاران و انگور‌کاران را فراهم ساخته که البته بیش از ۷۰ درصد فعالان این حوزه را شامل می شوند.
متاسفانه در سال های اخیر به ویژه پس از روی کار آمدن دولت یازدهم، آن چنان که باید از قشر کشاورز حمایتی نشد و علاوه بر محدودیت های اعمال شده برای کشت محصولات، در حوزه عرضه و فروش این محصولات نیز دست خالی کشاورزان حاصلی از وعده های مسئولان نبرد تا به این ترتیب شاهد حاشیه فراوان در این زمینه نیز باشیم.
اگر بخواهیم به طور اختصاصی در حوزه آذربایجان غربی سخن از رنج معیشتی کشاورزان به میان آوریم، مشکلات موجود در بخش سیب بیش از هر محوری می تواند خود را نمایان سازد.
سیب به عنوان یکی از محصولات اصلی کشت شده در آذربایجان غربی، علاوه بر مصرف داخلی به مصرف کشورهای مرزی و آسیای مرکزی نیز می رسد، اما به دلایل مختلفی از جمله بروز بلایای طبیعی در کنار عدم تعریف بازار مناسب توسط مسئولان و نیز محدودیت در آّبیاری محصول، طی سال های اخیر تولید خود را از دست داده و در شرایطی که در سال ۹۵ میزان تولید آن در کشور ۳ میلیون و ۷۰۰ هزار تن بود در سال جاری به ۳ میلیون و ۲۰۰ هزار تن کاهش یافته است.
در کنار تمام مشکلات، بر اساس گفته های مسئولین، در ابتدای سال به دلیل سرمای دیررس بسیاری از باغات کشور دست به گریبان سرما شده و بیش از ۳ میلیون تن از محصولات سردسیری دچار خسارت سرمازدگی شده اند که ارزش ریالی آن معادل ۸۱ هزار میلیارد ریال است که خسارت هنگفتی برای کشور است و همین مسئله مشکلات و میزان تولید سیب را نیز به شکل قابل توجهی کاهش داد.
اما با این وجود آذربایجان غربی قطب تولید سیب در کشور نامگذاری شده که طبق اظهارات مسئولان اقتصادی استان و کشور بیش از یک سوم سیب تولیدی کشور در این استان تولید می شود.
حال اینکه در این استان با وجود ۵۰۰ هزار هکتار از باغات سیب، حدود ۵۰ درصد تولیدات، ۶۰ درصد سردخانجات و ۸۰ درصد صادرات کل کشور به آذربایجان غربی تعلق می گیرد و امرارمعاش بیش از ۶۰ هزار خانوار روستایی و شهری به صنعت سیب درختی وابسته است.
متاسفانه در ابتدای سال، به دلیل شرایط آب و هوایی و سردسیری این استان بیش از ۹ هزار و ۵۰۰ میلیارد ریال خسارت به واسطه سرمازدگی به باغات وارد شد و میزان تولید سیب را از ۱ میلیون و ۲۰۰ هزار تن به ۷۵۰ هزار تن کاهش داد که حدود ۳۰۰ هزار تن از این میزان تولید در کنار جاده ها به دستان بی رحم دپودارن سپرده شد.
البته این اتفاق تنها مختص سال زراعی جاری نبود بلکه طی سال گذشته شاهد اتفاقات تلخ تر نیز بوده ایم به گونه ای که در سال گذشته حدود ۴۰۰ هزار تن سیب درجه ۲ و ۳ در کنار جاده ها مانده و هر روز بیش از دیروز همچون زخمی بر دل‌های کشاورزان نمود می‌یافت.
مسئله کشاورزان و مشکلات آنان تنها در بحث سیب و مسائل پیرامون آن خلاصه نمی شود چراکه با وجود کار بی وقفه، آن گونه که باید از این قشر زحمت کش در هیچ جای این سرزمین حمایت نمی شود و اینان بیشتر تبدیل به قشری خودکفا شده و دیگر دست از حمایت مسئولان کشوری و استانی شسته اند.
با بزرگ‌تر شدن مشکلات قشر کشاورز در سال های اخیر، رسانه ها به عنوان خادمان افکار عمومی و مردم بارها در پی مشکلات این قشر بوده‌اند که یکی از مهم ترین آنان می توان به فعالیت های اروم‌نیوز در سال گذشته در بحث کشاورزان اشاره کرد که چندین بار پای درد دل کشاورزان نشسته و از همان اواخر بهار و به بازارآمدن نوبرانه ها و آشفتگی میوه های تابستانی و نبود حامی و یا خریدار برای میوه های تولید داخل در کنار واردات بی حساب و کتاب میوه های استوایی دست میوه های ناب ایرانی را از بازار شسته و کوتاه کرده بود و این کشاورزان بارها از مشکلات خودگفته و در پی حمایت ها بوده اند تا کمی بر زخم خود مرهم بگذارند.
اما همچون همیشه هیچ حمایتی جز وعده های پوچ و بی هدف نصیب آنان نشد و این مسئله علاوه بر مشکلات خود گره ای افزون بر تمام مشکلات شد که هر کدام از کشاورزان این خطه و بوم با یادآوری آن دلهایشان می سوزد و نمی توانند سخن از چیزی زده و زخم خود را بیشتر باز کنند.
* باد ریخت، مسئولان لِه کردند
البته با گذشت از تابستان و گذر از مسئله فاسد شدن میوه های تابستانی و از بین رفتن آنان بر سر درختان، با رسیدن فصل برداشت، کشاورزان دلهایشان پر غم تر و بار مشکلاتشان سنگین‌تر شد که در پی انباشت بیش از حد سیب‌های زیردرختی در کنار جاده ها و نبود تدابیر لازم در خصوص خرید کارخانجات صنایع تبدیلی این سیب ها به جای تبدیل به مواد غذایی گوناگون به شیر آبه تبدیل شده و از بین رفتند و مسئولان با دادن وعده های گوناگون به مردم و رسانه ها در پی وقت کشی برای پایان یافتن زمان برداشت شدندبه گونه ای که هر کدام از دولتمردان و سیاست مداران در پی بدست آوردن یک امتیاز مثبت برای انتخابات سال های آینده به اظهارات مختلف و عوام فریبی های گوناگون پرداختند.
* مشکلات کشاورزی، مسئله ای سیاسی و بدون راه حل
البته باید این گونه گفت که هرکدام از نمایندگان در حرف به عنوان خادمان مردم و در اصل به عنوان سیاست مداران راحت طلب درمواضع مختلف در پی حمایت های نمادین از کشاورزان برآمدند که در همین زمینه می توان به پخش فیلم از قبل برنامه‌ریزی شده در مجلس شورای اسلامی تا گفت و گوی کوبنده و مثلا مردم‌پسند برخی نمایندگان اشاره کرد.
یادآوری این موضوع بی مناسبت نیست که روح الله حضرت پور پس از پیگیری های اروم نیوز و دیگر رسانه‌ها، با ضبط و انتشار فاجعه فراموش نشدنی دپوی سیب ها در کنار جاده‌ها، در پی بیان نطق در مجلس شورای اسلامی و پخش فیلمی از انباشت و دپو سیب صنعتی در کنار جاده ها برآمد و در این نطق از بغض فروخورده مردمی گفت که تاکنون هیچگاه از نزدیک آن را لمس نکرده، از صدای مردمی اطلاع رسانی که کرد که خود او تا کنون از این صدا بویی نبرده و از شمارش معکوس برای نابودی کشاورزی در سرزمینی خبر داد که تاکنون برای رهایی مردم از این شمارش معکوس قدمی برنداشته است.
همچنین نادر قاضی پور نیز در پی همین اظهار نظرها در گفت و گویی کوبنده و پر ادعا خواستار پاسخگویی وزیر جهاد کشاورزی به وضع پیش آمده شد که نه تنها کسی پاسخگو نبود بلکه خود او نیز حتی پیگیرگفته های خود نشده و چه بسا تمام ادعاهای کوبنده خود را همچون دیگر مسئولان فراموش کرد.
البته هرکدام از نمایندگان مجلس در سطوح مختلف نسبت به این وضعیت جبهه‌گیری کرده و خود را مکلف به پایخگویی دانستند اما در میدان عمل هیچکس حاضر نشد!
* گل به خودی
وزارت جهاد کشاورزی متولی اصلی در بخش کشاورزی و تأمین محصولات کشاورزی مورد نیاز کشور است و با توجه به این موضوع، منطقی‌تر به نظر می‌رسد که تمام امور در این حوزه با نظارت این وزارتخانه رخ دهد تا از میزان مشکلات کاسته شود.
صادرات و واردات محصولات کشاورزی باید با توجه به توان کشور در این بخش صورت گیرد تا ضربه‌ای به تولید داخلی نخورد اما همیشه واردات بیشتر از تولید بوده و این یعنی گل به خودی.
البته با وجود اینکه سال گذشته سیب باشرایط سخت و به قیمت بسیار کم و فاسد شده دست از کنار جاده چیده و باری دیگر در سایه بی تدبیری ها درکنج سردخانه های سراسر کشور جا خشک کرد و با وجود اعلام مسئولان کشور و استانی مبنی بر افزایش صادرات اما ماه‌ها پس از سال نو و به بازار آمدن نوبرانه های بهاری باز هم محصولات در سردخانه ها بوده و طبق اعلام نظر رئیس کمسیون کشاورزی اتاق بازرگانی ارومیه تنها از کل سهم کشور ۱۸۰ هزار تن در اردیبهست ماه در سردخانه های استان بود.
* قاچاق سیب ایرانی در لباس لبنانی!
با وجود اینکه سال گذشته به دلیل برداشت بیش از ۳ میلیون تن سیب در سطح کشور بدون شک نیاز به بازارهای خارجی جهت تنطیم قیمت ها و برابری عرضه بر تقاضا وجود داشت اما با این وجود برخی از بازارهای کشورهای هم مرز با ایران، مرز های خود را به روی سیب ایران بستند که در این راستا عرضه بر تقاضا پیشی گرفته و قیمت سیب به طور قابل توجهی روند نزولی به خود گرفت تا جایی که اشفته بازار سیب بسیاری را وادار به قاچاق این محصول کردند و از آنجایی که ورود هرگونه سیب ایرانی به عراق و به خصوص بغداد ممنوع بود، بسیاری اقدام به قاچاق این محصول با مارک لبنانی اقدام کردند تا کمی التیام به زخم کشاورزان باشند.
* توجیه یا پاک کردن صورت مسأله
باور اینکه مشکلات تکراری و هرساله کشاورزان آذربایجان‌غربی و دیگر مناطق یک اتفاق عادی است سخت است؛ اما اینکه مسوولان جهاد کشاورزی و البته برخی از نمایندگان مجلس سعی دارند این موضوع را اتفاقی عادی جلوه دهند، قابل قبول نیست.
فرار کردن از اتفاقاتی که به واسطه سوءمدیریت‌های برخی از مسوولان در چند سال گذشته افتاده است نمی‌تواند راه نجات صنعت کشاورزی و البته ادامه حیات آن باشد.
باید قبول کنیم کشاورزان در بخش‌های مختلف دچار آسیب‌های جدی‌ای شده‌اند و این آسیب در آینده به خطری برای کشور بدل خواهد شد، قطعا خود مسئولین وزارت جهاد کشاورزی و نمایندگان نیز به خوبی واقفند که عدم خرید به قیمت واقعی و رهاسازی محصولاتی که انرژی و هزینه زیادی در بر داشته‌اند، هدررفت سرمایه است و باید جلوی آن گرفته شود.
* سال از نو، مشکلات از نو
اما با گذشت از مشکلات پر پیچ و خم سال‌های گذشته، این بار مشکلات و بی تدبیری‌های مسئولان در نوع و پوشش جدیدی برای کشاورزان نمود پیدا کرد، به طوری که با گذشت از فروردین ماه و آغاز بحران ارزی در کشور به طور متوسط فیمت نهاده‌های کشاورزی از جمله سموم کشاورزی، کودهای شیمیایی و حتی مواد اولیه سبدسازی به طور چندین برابری افزایش یافت تا جایی که بسیاری از کشاورزان قادر به خرید سموم نبوده و محصولات نجات یافته از دستان یغماگر سرما در دستان حشرات و آسیب های دیگر از بین رفته و نابود شدند و کشاورزان به دستان تهی شاهد تهی تر شدن خود بودند.
اما در این میان با نزدیک تر شدن به فصل پاییز و آغازبرداشت محصولات کشاورزی، کشاورزان سراغ محل ذخیره سازی و برداشت محصولات خود رفتند اما بسیاری دست از پا دراز تر بازگشتند به گونه ای که بنا بر گفته خود مسئولان در سایه تورمات ارزی جعبه پلاستیکی مورد استفاده کشاورزان ۱۵۰ درصد افزایش قیمت را به خود مشاهده کرد.
علاوه بر این، کاغذهای مورد استفاده، نرخ کارگری و نرخ نگهداری سردخانجات به طور قابل توجهی افزایش یافت و بسیاری ارز کشاورزان به صورت اقساطی و یا غیرنقدی با قیمتی گزاف‌تر جهت خرید مواد مورد نیاز اقدام کردند به امید اینکه پس از فروش محصولات بتوانند بدهی‌های خود را بپردازند.
جالب تر اینجا است که طبق گفته مسئولان کارگاه های سبدسازی، هیچ نرخ دولتی جهت مواد اولیه جعبه های پلاستیکی به آنان تعلق نگرفته و اقدام به واردات مواد اولیه با نرخ آزاد کرده اند تا بتوانند مایحتاج کشاورزان را تهیه کنند چه بسا خود متضرر در این جریان شدند.
اما مشکلات کشاورزان بخت برگشته در مسئله برداشت محصولات خلاصه نشده و تراژدی غم‌بار سیب صنعتی و انباشت آن در کنار جاده ها باری دیگر تکرار شد و این در حالی بود که پس از وعده های سال گذشته، اظهارات چند ماه پیش تیم اقتصادی پیر استان مبنی بر ممنوعیت انباشت آن در کنار جاده‌ها خبر داده بودند.
پس از گذشت اندک مدتی و برداشت سیب و دپوی سیب صنعتی در کنار جاده ها، اینبار نیز همچون سال گذشته رسانه‌ها زودتر از مسئولان در پی دردهای کشاورزان رفته و پای صحبت های پر آه آن ها نشستند که پس از انتشار عکس و گزارشاتی در این خصوص مسئولان هریک به گونه ای بازهم نمادین به واکنش پرداخته و برخی بی تفاوت تر از سال‌های گذشته از کنار این مسئله گذشتند!
این در حالی بود که زمانی خبرنگار اروم نیوز به سراغ مدیرکل امور اقتصادی استانداری آذربایجان غربی یعنی همان فردی که ممنوعیت انباشت سیب صنعتی در کنار جاده ها را ممنوع اعلام کرده بود رفت، با اظهارات جالب وی مبنی بر نبود زیرساخت‌های کافی در راستای عدم انباشت سیب صنعتی و کافی نبودن همکاری کارخانجات در این راستا مواجه شد.
در این خصوص می توان این گونه نتیجه گرفت که دولت بدون اندیشیدن تدابیری جهت برداشت سیب های صنعتی و کمک به سوددهی آن برای کشاورزان، انباشت را ممنوع کرده و ماجرای جدیدی را ایجاد می کند.
البته مدیرکل راهداری و حمل و نقل جاده ای آذربایجان غربی به عنوان متولی ساماندهی کنار جاده از انباشت سیب نیز این بار توپ را به میدان کشاورزان انداخته و آنان را عامل این اتفاق اسف‌بار خواند!
* کشاورزان رنجشان را تحمل کنند، نمایندگان در دسترس نیستند
در کنار تمام این مسائل و سخنان که شاهد خاک خورن سیب صنعتی در کنار جاده بوده ایم نمایندگان مجلس شورای اسلامی که در زمان انتخابات خود را پشتیبان قشر کشاورز معرفی کرده و برنامه های مختلفی برای جلب حمایت آنان و حضور در روستاهای مختلف دارند اینبار در سکوت کامل به سر برده و حتی کمترین واکنشی را نسبت به این مسئله از خود نشان ندادند.
حال امید است در سال های آینده و انتخابات دیگر نمایندگان سراغ این قشر مظلوم نروند!!!
انتهای پیام/
