انتشار اخبار جعلی توسط کانالهای مختلف تلگرامی بهویژه کانال آمدنیوز، در به انحراف کشاندن تجمعات مسالمتآمیز با شعارهای اقتصادی به اغتشاشات خیابانی، نقش موثری داشته است.
به گزارشتیتر آزاد به نقل از مشرق، تجمعات خیابانی مسالمتآمیز با شعارهای اقتصادی خیلی پایدار نماند و با ورود و سازماندهی ادمینهای کانالهای مختلف تلگرامی بهویژه کانال آمدنیوز که اکنون با نام دیگری مشغول به فعالیت است، این تجمعات به انحراف کشیده شد و تبدیل به اغتشاش خیابانی گردید؛ آشوبی که چندین کشته در شهرهای مختلف برجای گذاشت. یکی از روشهایی که آمدنیوز مردم را به تظاهرات و ایجاد اغتشاش دعوت میکرد، استفاده از «اخبار دروغ» یا «اخبار جعلی یا فیکنیوز» (fake news) است که خیلی سریع هم بین کاربران دست به دست میگردد. موارد زیر بخشی از اخبار جعلی است که این کانال درباره ناآرامیهای اخیر برای کاربران منتشر کرده است:
۱. تصاویر جعلی و قدیمی با عنوان اغتشاشات اخیر منتشر شده است.
تصویر زیر مربوط به سال ۲۰۱۱ میلادی است.
تصویر زیر مربوط به سال ۲۰۱۵ میلادی است.
۲. یک فیلم را به عنوان اعتراضات چند شهر معرفی کرده است.
۳. سواستفاده از عدم اطلاعات نظامی کاربران.
آمد نیوز با انتشار یک فیلم ادعا کرد یک کاروان زرهی در حال اعزام به مشهد برای سرکوب تظاهرات است! اما آنچه در این فیلم دیده میشود، اجزای سامانه دفاع هوایی اس ۳۰۰ است.
۴. خبر کذب جهت جو دادن و القای بحران با تصویر اشتباهی.
استفاده از تصاویر اغتشاشات سال در ۸۸ تصویر پایین.
قالب کردن عکس کشتههای مصر بهعنوان تظاهرکنندگان اهوازی
به غیر از اخبار جعلی آمدنیوز، افراد یا رسانههای دیگر نیز اقدام به انتشار خبر جعلی کردهاند:
فردی در توئیتر ویدیوی تظاهرات ۳۰۰هزارنفری بحرین را بهعنوان تظاهرات ایران منتشر کرده و این خبر دروغ بیش از ۱.۱ میلیون بازدید داشته است.
شبکه «من و تو» نیز در یک ویدئوی خبری اعلام کرد که شهر ایذه سقوط کرده است و سپس سپاه توانست از طریق دریا این شهر را آزاد کند؛ در واقع این شهر هیچوقت سقوط نکرده و همچنین ایذه هیچ راهی به دریا ندارد و پیرامون آن همه کوه است!
مصادیق بالا فقط بخشی از اخبار جعلی یا فیکنیوز بودند که توسط کانالهای مختلف بهویژه آمدنیوز جهت اثرگذاری بر روی کاربران منتشر شده است؛ حتی اگر رسانههای رسمی اینگونه اخبار را منتشر نکنند، اما این نکته را نمیتوان نادیده گرفت که نسل جدید ابزارهای ارتباطی با فراگیر شدن میان اکثر مردم جامعه توانسته تا اندازه قابل توجهی جایگزین منابع اطلاعرسانی رسمی شود. در واقع اخبار ابزارهای ارتباطی نظیر تلگرام، توییتر و اینستاگرام از ضریب نفوذ بالایی در میان مخاطبان برخوردار شده که این امر نیازمند برخورد احتیاطآمیز بیشتر مخاطبان با اخبار این ابزارهای ارتباطی جدید است.
موضوع اخبار جعلی فقط مربوط به ایران نیست و اکثر کشورهای جهان با این مسئله درگیر هستند، و بهطور عموم در زمانی که یک اتفاق مهم به وقوع پیوسته یا در حال انجام است، حجم زیادی از اخبار جعلی بنا بر اهداف سیاسی گروهها و احزاب در شبکههای اجتماعی روانه میشود تا بتواند مدیریت ذهن و جهتدهی افکار عمومی را رقم بزند. آمدنیوز مورد مطالعاتی بسیار خوبی به عنوان بنگاه خبرپراکنی اخبار جعلی به حساب میآید.