در کشورهای اروپایی به علت خطراتی که از سوزاندن زمین متوجه انسان و محیط زیست می شود، دولت ها تمهیداتی را بوجود آورده اند که برای انجام عمل سوزاندن باید کشاورز از دولت مجوز دریافت نماید ولی در کشورهای آسیایی و ایران دولت ها هیچگونه تمهیداتی را در نظر نگرفته اند و کشاورز میتواند بدون مجوز از سوزاندن استفاده نماید .
به گزارش تیترآزاد، بهمن گلزار کارشناس ارشد کشاورزی در گفتگو با خبرنگار ما در رابطه با آتش زدن زمین های کشاورزی اظهار کرد: آتش زدن مزارع منجر به نابودي مواد آلي خاك مي‌شود.
گلزار ادامه داد: از سوزاندن بقایای گیاهی بخصوص کاه و کلش که در کشور ما و به ویژه در شمال کشور به منظور آماده سازی زمین برای کشت دوم انجام می‌پذیرد، بنظر می‌رسد، احیاء فن‌آوری و مدیریت بقایای گیاهی بعنوان یکی از راهکارهای مهم در جهت حفظ پایداری اکولوژیک مزارع ضروری باشد.
کارشناس ارشد کشاورزی افزود: ازجمله فن‌آوری های موفق می‌توان به سیستم‌های خاکورزی حفاظتی اشاره نمود.
وی در ادامه گفت: در کشورهای اروپایی به علت خطراتی که از سوزاندن زمین متوجه انسان و محیط زیست می شود، دولت ها تمهیداتی را بوجود آورده اند که برای انجام عمل سوزاندن باید کشاورز از دولت مجوز دریافت نماید ولی در کشورهای آسیایی و ایران دولت ها هیچگونه تمهیداتی را در نظر نگرفته اند و کشاورز میتواند بدون مجوز از سوزاندن استفاده نماید .
گلزار در ادامه اعلام کرد: مواد آلي موجود در خاك با هيچ كود شيميايي به دست نمي‌آيند و فوايد بسيار زيادي دارند كه اگر كشاورز از آنها اطلاع نداشته باشند، ممكن است ناخواسته كاري كند كه به خود و زمينش ضرر برسد.
کارشناس کشاورزی گلستانی ادامه داد: متأسفانه بسياري از كشاورزان گلستانی پس از برداشت محصول اقدام به سوزاندن بقاياي گياهي در مزرعه مي‌كنند كه اين اقدام يكي از عوامل آسيب رسان به طبيعت و محيط زيست به شمار مي‌رود كه موجب نابودي ميليون‌ها موجود زنده در خاك مي‌شود.
وی گفت: آتش زدن مزرعه بعد از برداشت محصول مانند سم‌پاشي، آسان‌ترين راه ولي بدترين و پر خطرترين شيوه‌اي است كه براي تسريع در آماده سازي مزرعه براي كشت بعدي رايج شده است كه بايد جلوي اين اقدام گرفته شود.
كارشناس زراعت و اصلاح نباتات در تشريح مزاياي مواد آلي خاك اعلام کرد: مواد آلي و موجودات زنده خاك منبع تأمين، توليد، آزادسازي و نگه‌دارنده بسياري از عناصر مورد نياز گياه مانند فسفر، گوگرد، آهن و روي هستند و مواد را براي گياه قابل جذب مي‌كنند.
گلزار ادامه داد: مواد آلي با جذب رطوبت باعث افزايش راندمان مصرف آب، كود و توليد مي‌شوند. قابليت نفوذ آب و ظرفيت نگهداري آب در خاك را زياد مي‌كنند و سبب كاهش تبخير و تعرق از سطح خاك و گياه مي‌شوند.
مواد آلي با تشكيل خاكدانه و چسبندگي خاك سبب پايداري و نگهداري و اصلاح ساختمان خاك، افزايش كارآيي كودهاي شيميايي، كاهش فرسايش آبي و بادي خاك، كاهش دما در تابستان و افزايش دما در زمستان، كاهش سله بستن يا ترك خوردن خاك، افزايش رشد و گسترش ريشه‌ها و پايداري توليد مي‌شوند.
به گفته اين كارشناس، مواد آلي با جذب سطحي حشره كش‌ها از اثرات مخرب آنها جلوگيري كرده و سبب كنترل بسياري از آفات و بيماري‌ها در خاك مي‌شوند كه با آتش زدن مزارع گندم همه مواد آلي خاك را يكجا نابود مي‌كنيم.
گلزار با اشاره به اينكه زمين‌هاي كشاورزي گلستان از نظر مواد آلي جز بهترین زمين‌هاي زراعي كشور به شمار مي‌آيند که درخطر فقر هستند ، اظهار کرد: مهم‌ترين عاملي كه مواد آلي را در زمين‌هاي كشاورزي به وجود مي‌آورد همين كاه و كلش باقي‌مانده از گندم است كه هر ساله توسط كشاورزان به آتش كشيده مي‌شود.
وی ادامه داد: در زمين زراعي موجودات بسيار ريز ذره بيني وجود دارد كه براي كشاورزي حياتي‌اند. اين ريز جانداران موجود در خاك از مواد آلي تغذيه مي‌كنند و با تقويت و افزايش فعاليت اين جانداران مفيد، سرانجام مواد آلي پس از تغيير به مصرف گياه مي‌رسند.
از سوي ديگر موادي كه به وسيله اين جانداران ترشح مي‌شود رشد گياهان را تحريك مي‌كند كه با آتش زدن كاه و كلش باقي‌مانده از گندم، همه اين ريز جانداران بسيار مفيد را يكجا نابود مي‌كنيم.
در كجاي دنيا كشاورزان اين‌گونه زمينشان را كه در حقيقت سرمايه آينده‌شان است، به دست خود نابود مي‌كنند وبا استفاده از روش‌هاي قديمي و غير علمي در عرصه كشاورزي افزايش توليد گازهاي گلخانه‌اي در ايران را منجر میشوند.
كارشناس ارشد كشاورزي گلستانی بیان کرد: معايب سوزاندن كاه و كلش گندم عبارتند از: كاهش شديد جمعيت جانداران مفيد ذره‌بيني و مواد آلي خاك، كاهش كيفيت، دانه‌بندي، نفوذپذيري، تخلخل و ذخيره رطوبت خاك، تشكيل كلوخ‌هاي بزرگ هنگام شخم و فشرده شدن خاك در اثر كاركرد زياد ماشين آلات، افزايش فعاليت برخي عوامل بيماري‌زاي گياهي مانند قارچ‌ها و طغيان بعضي حشرات است.
سوزاندن ضايعات كشاورزي در اطراف شهرها انرژي را به صورت گرما به هوا آزاد مي‌كند و در نتيجه شهرها، از نواحي اطراف غيرشهري خود گرم‌تر هستند وجود دود در كنار رطوبت موجب مه دود شده و ذرات معلق وارونگي هوا را در پي دارد كه اين پديده موجب اختلال در رشد گياهان مي‌شود.
وي گفت: اغلب كشاورزان زمين‌هايي به صورت استيجاري در اختيار دارند در نتيجه براي استفاده اقتصادي بهينه، بلافاصله پس از برداشت گندم كاه و كلش باقي مانده را مي‌سوزانند تا زمين را براي كشت ذرت آماده كنند. بهتر است از روش های خاکورزیها استفاده کنند.
در این خاکورزیها که شامل روش های بدون خاکورزی و خاکورزی حداقل می‌باشد ویا پشته ای یا نواری، بقایای گیاهی در سطح خاک باقی مانده یا مقادیری از آن در خاک دفن می‌گردد. با این عمل بسیاری از مضرات سوزاندن بقایای گیاهی تخفیف می‌یابد.
خاکورزهای مرکب با شاخه های نیمه عمیق برای کم خاکورزی
گاوآهن قلمی یا چیزل در خاکورزی پوششی
کارنده هایی برای خاکورزی برای کشت روی پشته
خاکورز نواری برای کشت نواری
کاشت در بهار بر روی نوارهای خاکورزی شده
ذرت کشت شده و بقایای موجود در بی خاکورزی
گلزار اظهار کرد: روش دیگر در مزارعي كه زود برداشت مي‌شوند و رطوبت كافي دارند این است که بلافاصله بقاياي به جا مانده از برداشت گندم با دستگاه ديسك خرد شوند و سپس زمين براي كشت بعدي آماده شود.
مزارعي هم كه دير برداشت مي‌شوند و رطوبت كافي ندارند پس از خرد كردن بقاياي باقي‌مانده از برداشت گندم، حدود 50 كيلو كود اوره براي فعال كردن ريز جانداران درون خاك پاشيده شود تا كاه و كلش با سرعت بيشتري پوسيده شوند. سپس زمين را آبياري كرده و پس از چند روز با گاو آهن اقدام به شخم عميق كرده تا بقاياي گياهي به درون خاك بروند.
وی ادامه داد: به دليل رعايت نشدن تناوب زراعي در مزارع كشاورزي و توجيه اقتصادي براي كشاورزان، باقي مانده‌هاي ساقه گندم به روشي غيراصولي آتش زده مي‌شود كه اين روش از نظر اصول علمي عكس آنچه تصور مي‌شود كاهش حاصلخيزي زمين‌هاي زراعي را در پي دارد وتصادفات کنار جاده ای و كودكان دچار بيماري‌هاي تنفسي مانند آسم و سالخوردگان دچار انواع ناراحتي‌ها مي‌شوند كه عامل همگي آنها دود غليظ و مشمئز كننده حاصل از سوزانده شدن اين ضايعات است.
کارشناس ارشد کشاورزی گفت: همه توجيه کشاورزان، روش گذشتگان و عدم آشنايي آنان با ديگر روش‌هاست، غافل از اينكه چه خسارات جبران ناپذيري را به حوزه‌هاي محيط زيست، ميراث فرهنگي، توليدات كشاورزي و حتي حاصلخيزي زمين‌هاي زراعي تحميل مي‌كنند.
سال‌هاست كارشناسان محيط زيست هشدار مي‌دهند «بر اثر سوختن يك تن از ضايعات كشاورزي، به طور متوسط بين 12تا 20كيلوگرم، ذرات معلق و 3كيلوگرم اكسيدهاي ازت و گوگرد وارد هوا مي‌شود».
وی در آخر نتیجه گیری خود را اینگونه اعلام کرد : هنگامی که اثرات این روش در طولانی مدت بررسی می شود مشاهده می گردد که مضرات آن بیش از محاسن آن است و به مرور زمان کیفیت خاک و به تبع آن، رشد و نمو محصولات زراعی را به شدت کاهش می دهد و اثرات جبران ناپذیری روی محیط زیست و تنوع زیستی آن دارد.
مطلوب است با برگزاری کارگاه های ترویجی و آشنا کردن کشاورزان با اثرات مخرب این عمل، تهیه ماشین آلات مناسب جهت مدیریت بقایا، آموزش روش های صحیح مدیریت آفات و علف های هرز به زارعین و همچنین آشنا کردن آنها با سایر روش های مدیریتی بقایا نظیر مالچ، کلش و شخم زدن بقایا، گام های موثری در جهت کاهش عملیات سوزاندن بقایا برداشت.
تیتر آزاد نیز به مسئولین کشور پیشنهاد می کند با وجود هزاران مهندس کشاورزی بیکار در کشور قانونی را تدوین کنند که هر مهندس مسئولیت قسمتی از زمینهای کشاورزی کشور را بر عهده بگیرد و کاشت و داشت و برداشت محصولات با مدیریت و نظارت باشد تا هم محصول بیشتری را تولید کنند و هم از آسیب رسیدن به زمینهای کشاورزی جلو گیری شود.
کشاورز شاید مالک موقت زمین باشد اما نباید گذاشت با بی اطلاعی از روشها وآسیبها به آینده کشاورزی کشور ضربه وارد کند مانند مالک ماشینی که اگر گواهینامه نداشته باشد خود نباید پشت آن بنشیند و این کار جرم است. سوزاندن زمین باعث پخته شدن خاک می شود و در خاک پخته به مانند آجر کشتی صورت نخواهد گرفت.
انتهای پیام/
