قانون بانکداری بدون ربا سال ۱۳۶۲به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید و در آن مقرر شد که بعد از پنج سال مورد بازنگری قرار گیرد، اما این اتفاق نیفتاده است. در خصوص سیستم بانکداری کشور که باید مبتنی بر بانکداری اسلامی باشد؛مراجع تقلید و برخی از نمایندگان خبرگان رهبری در این خصوص نظرات خود را بیان کرده اند.
به گزارش تیتر آزاد به نقل از راه آرمان ؛ از اوایل قرن بیستم و با نهادینه شدن بانک در نظام های اقتصادی کشورها برخی از اندیشمندان در تلاش بودند تا مشکل ربوی بودن بانک های سنتی را حل کنند که از نخستین افرادی که در این زمینه به پژوهش پرداخته اند می توان به شهید سیدمحمدباقر صدر، شهید بهشتی، شهید مطهری، قریشی، اقبال، محسن خان و عارف اشاره داشت.
مدیریت نظام پولی کشور، رونق مبادلات، تجهیز سپرده های مردم و تخصیص بهینه آنها از جمله اهداف بانک داری اسلامی بوده است؛ با توجه به اینکه یکی از اهداف کلان نظام اقتصادی اسلام، عدالت و رشد اقتصادی است؛ بر همین اساس بانک به عنوان مؤسسه ای اقتصادی که نقش کلیدی را در مباحث اقتصادی کشور ایفا می کند؛ اهمیت فراوران دارد.
بعد از پیروزی انقلاب اسلامی مشکل اساسی در خصوص بانکداری اسلامی در کشور وجود داشت چرا که از طرفی بانکداری ایران قبل از انقلاب بر اساس بانکداری سنتی دنیا که بر اساس ربا بود انجام می شد در حالی که استفتائات فراوانی از امام راحل وجود داشت که اعطای هر نوع قرض به همراه ربا را حرام اعلام کرده بود.
قانون بانکداری بدون ربا سال ۱۳۶۲ در ۲۷ ماده و چهار تبصره به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید و در آن مقرر شد که بعد از پنج سال مورد بازنگری قرار گیرد، اما این اتفاق نیفتاد. البته در اواخر مجلس نهم، طرحی در قوه مقننه برای اصلاح اشکالات این قانون بررسی شد که به دلیل اشکالات متعددی که کارشناسان بانکی به آن داشتند، تصویب نشد.
حاجی دلیگانی:مجلس در اصلاح قانون بانکداری کوتاهی کرده است
حسینعلی حاجی دلیگانی عضو کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس شورای اسلامی در گفتگو با راه آرمان ؛ در خصوص بانکداری اسلامی در سطح کشور گفت: متأسفانه در اوایل انقلاب و پیش از تصویب قانون بانکداری اسلامی؛ بانک مرکزی وقت بر اساس پیش نویسی که قانون نشده بود؛ آئین نامه ای را تنطیم کرد.
وی ادامه داد: بانک ها هنوز بر اساس آن آئین نامه ای که جدای از قانون تصویب شده است کار خود را انجام میدهند؛ چرا که در آن زمان و قبل از اصلاح قانون اساسی بوده و در آن برهه اگر مصوبات دولت با قانون مغایرت داشت کسی نمی توانست آن را تغییر دهد.
حاجی دلیگانی عنوان کرد: پس از آن همان آئین نامه جنبه اجرایی گرفت در حالی که با قانونی که در مجلس شورای اسلامی مصوب شده است مطالبقت ندارد؛ بنابراین این مسئله اولین اشکالی است که در زمینه بانکداری کشور وجود دارد.
عضو کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس شورای اسلامی ابراز کرد: از سوی دیگر بانک ها دچار برخی انحرافت در انجام وظایفشان شده اند که از جمله این انحرافات می توان به مسئله بنگاه داری اشاره کرد.
این مقام مسئول در خصوص اقدامات مجلس جهت اصلاح قانون بانکداری کشور اظهار کرد:مجلس در این زمینه بسیار کند عمل می کند و در سال های اخیر لایحه در این زمینه ارائه و چندین جلسه برای ادغام برگزار شده است؛ اما باز تلاش جدی در این خصوص نمی بینیم.
حاجی دلیگانی در پایان خاطر نشان کرد: باید قانون در زمینه بانکداری اسلامی در دستور صحن قرار بگیرد؛ معتقدم مجلس در زمینه عدم وقت گذاری برای بررسی و تصویب این قانون کوتاهی کرده است و کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی باید به این مسئله توجه جدی داشته باشد.
مراجع تقلید و آیات عظام نیز در خصوص ضرورت به کار گیری قوانین بانکداری اسلامی در سطح بانک ها و وضعیت بانک های کشور در دیدارهای مختلف با مقامات ارشد کشور مطالبی را مورد تأکید قرار داده اند.
آیت الله نوری همدانی:بانک ها اسلامی نشدند و همچنان ربا می گیریند
آیت الله نوری همدانی در دیدار عده‌ای از طلاب حوزه علمیه مشهد توجه به تذکرات حوزه از سوی مسئولان را مهم دانست و تأکید کرد: متأسفانه گاهی به توصیه‌های حوزه از سوی مسئولان بی‌توجهی می‌شود.
وی تأکید کرد: بارها علما، مراجع و حوزه درباره اخذ دیرکرد سیستم بانکی تذکر دادند، مردم بسیاری نامه می‌نویسند که به‌واسطه همین سودهای حرام خانه و زندگی‌شان از بین رفت، کارخانه‌ها تعطیل شد و افراد مشکل پیدا کردند. ما هم می‌گوییم اخذ دیرکرد حرام است ولی بعداز این‌همه سال و این‌همه تذکر بانکها اسلامی نشدند و همچنان ربا می‌گیرند.
آیت الله مکارم شیرازی:بانک ها به قانون بانکداری اسلامی عمل نمی کنند
آیت الله مکارم شیرازی در دیدار با پور محمد رضا پور ابراهیمی رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی گفت:نکته مهم اجرای بانکداری اسلامی است، بانک ها گوش به بانکداری اسلامی نمی دهند؛ هر چه می گوییم به قانون بانکداری اسلامی عمل کنید گوش نمی کنند، این مساله را بارها تذکر دادیم، ولی عملی نشد.
آیت الله مکارم شیرازی با بیان این که باید روی ضمانت اجرایی قانون فکر کرد، بیان داشت: مشکل دیگر دور زدن قانون بانکداری اسلامی است، با بهانه های مختلف کلاه درست می کنند و قانون را دور می زنند.
وی بیان کرد: ریشه اصلی بانک ازغرب آمده و ما می خواهیم اصلاح کنیم، ولی می بینیم جای دیگر خراب می شود.
این مرجع تقلید به جایگاه بانکداری اسلامی اشاره کرد و گفت: در دنیای امروز بانکداری اسلامی و وجود بانک ضرورت است و بدون بانک نمی توان مبادلات و فعالیت های بزرگ اقتصادی کرد و زندگی بدون بانک بسیار سخت است.
آیت الله سبحانی:صرف تجارت با پول مردم ربا را از بین نمی برد
آیت الله جعفر سبحانی مرجع تقلید نیز در دیدار رئیس کمیسیون اقتصاد مجلس شورای گفت: کثرت بانک ها مشکلی را برطرف نمی کند و صرف تجارت با پول مردم، ربا را بر نمی دارد، بنابراین باید برای این مساله فکری اساسی کرد.
وی افزود: در سال ۱۳۶۲ مساله بانکداری بدون ربا در کشور مطرح شد، ولی به دلیل جنگ تحمیلی چندان این مساله مورد توجه و اهتمام قرار نگرفت و متاسفانه مسکوت ماند.
وی تاکید کرد: در ابتدا باید مشخص کنیم که آیا وظیفه یک بانک، تجارت است یا امانتداری؛ اگر بانک کارش صرفا تجارت شد، دیگر نمی توان ازآن انتظار داشت که به سوی ربا کشیده نشود، ولی اگر کار او امانتداری شد، باید مردم پولی را که در بانک می گذارند و ارزش آن به هر دلیلی پایین آمد، بانک همان ارزش پایین آمده را جبران کند در این صورت مساله فرق می کند.
آیت الله جوادی آملی:غده سرطانی ربا دشمن درونی ماست
آیت‌الله جوادی آملی در دیدار با اعضای کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی با تأکید بر لزوم اصلاح نظام پولی و بانکی کشور خاطرنشان کرد: در مقابل آن دشمن بیرونی که کاری هم از او ساخته نیست یک دشمن درونی نیز وجود دارد و آن غده سرطانی رباست.
مرحوم آیت الله حائری شیرازی: فعالیت بانک ها ربوی است
حضرت آیت الله محی‌الدین حائری شیرازی در گفتگو با خبرگزاری تسنیم گفت: در بیع، سود و زیان با هم وجود دارد؛ در ربا سود هست اما زیان نیست. قرآن می‌گوید اگر حواست پرت نباشد نمی‌گویی این دو مانند هم هستند. آیا بانک حاضر است به کسی قرض بدهد و در ضرر او شریک شود؟ اگر حاضر نیست این روش بانکها رباست.
وی ادامه داد:کسانی که ربا می‌خورند «گیج» هستند؛ سرشان «دور» برداشته؛ می‌فرماید دلیلش این است که می‌گویند معامله هم مثل رباست؛ درحالی که خدا معامله را حلال کرده و ربا را حرام؛ می‌گوید تو حواست پرت است؛ اگر حواست پرت نبود این حرف را به من نمی‌زدی؛ تو چرا نمی‌فهمی بیع مانند ربا نیست؟
عضو مجلس خبرگان رهبری خطاب به بانکها گفت: بانک به گیرنده تسهیلات می‌گوید کاهش ارزش این تسهیلات ــ به‌دلیل تورم ــ به‌عهده گیرنده تسهیلات است. خوب؛ اول اینکه من از بانک سؤال می‌کنم؛ شما اسکناس چاپ می‌کنید و کاغذ را به پول تبدیل می‌کنید؛ به‌این وسیله دارایی‌تان را اضافه می‌کنید؛ کاغذتان را به «مال» تبدیل می‌کنید و به همان اندازه پولهای مردم را به «کاغذ» نزدیک می‌کنید؛ اینجا آیا ضامن مال مردم هستید؟
آیت الله موحدی کرمانی:اگر مسائل اسلامی در بانک ها مورد توجه قرار می گرفت؛سرنوشت کشور اینگونه نبود/ربا کشور را متزلزل و اقتصاد آن را فلج می کند
آیت الله محمد علی موحدی کرمانی رئیس جامعه روحانیت مبارز در گفتگو با راه آرمان ؛گفت: مسئله بانکداری در اقتصاد اسلامی نقش بسیار مهم و فوق العاده ای دارد.
وی ادامه داد: اگر مسائل اسلامی در بانک های ما مورد توجه قرار می گرفت؛ سرنوشت کشور اینگونه نبود که مشکلات فراوان و بی شمار اقتصادی در کشور به وجود آید.
امام جمعه موقت تهران عنوان کرد: آنچه مهم است این است که بانک ها باید پول هایی که از مردم دربافت می کنند؛ با اجازه آنان پول ها را در مسیر تولید به کار گیرند؛ با این اقدام افراد به کار گمارده و در نیتجه بیکاری کم خواهد شد.
آیت الله موحدی کرمانی افزود: زمانی که تولید در جامعه زیاد شود؛ در نتیجه مشکلاتی که امروزه در کشور به وجود آمده است، نخواهیم داشت؛ بنابراین توجه به این مسئله بسیار مهم است.
رئیس جامعه روحانیت مبارز تأکید کرد:بانک ها توجه داشته باشند که این مسئله غلط است؛که پولی از کسی بگیرند و همان پول را به دیگری بدهند و از آن سود بگیرند؛ اگر مستقیم این پول را به دیگری بدهند و سود بگیرند این مسئله ربا و حرام است.
امام جمعه موقت تهران با بیان اینکه ربا کشور را متزلزل و اقتصاد آن را فلج می کند، ابراز کرد: بانک ها اگر می خواهند پولی را به دیگری بدهند باید بر مبنایی که شورای نگهبان مشخص کرده است، عمل کنند.
وی تصریح کرد: وقتی قرضی از بانک دریافت می شود و برای باز پس گیری آن میزان بیشتری از قرض باید پرداخت شود این موضوع حرام و ربا است و اقتصاد کشور را فلج می کند و این مسئله منشأ بدبختی های فراوان خواهد بود.
آیت الله موحدی کرمانی اظهار کرد: این مسولیت بزرگ بانک ها است که نقدینگی دریافتی از مردم را در مسیر تولید به کار گیرند و اگر می خواهند پول را به دیگری بدهند به صورتی که شورای نگهبان مشخص کرده است آن را به صورت مضاربه،شرکت و صورت های دیگری که از نظر شرعی صحیح است ، مورد استفاده قرار دهند.
رئیس جامعه روحانیت مبارز در پایان خاطر نشان کرد:به بانک ها توصیه می کنم که به این امر مهم توجه داشته باشند و کشور را آلوده به ربا نکنند.
حجت الاسلام و المسلمین علیمرادی:بانک داری کشور بیمار و آلوده است
حجت الاسلام و المسلمین امان الله علیمرادی نماینده مردم کرمان در مجلس خبرگان رهبری در گفتگو با راه آرمان؛ در خصوص بانداری اسلامی گفت: سرمایه از نظر اسلام ذاتا خیر و مال عامل قوام و پایداری امور جامعه است.
وی با بیان اینکه سفارش شده که مال یک جا انباشته نشود و جریان پیدا کند، عنوان کرد: این کار موجب رونق معاش افراد جامعه می شود و چنانچه این مال در دسترس مردم و برای خدمت به آنان باشد؛ همانند آب زلال گوارایی است که در دسترس همگان قرار گرفته است.
نماینده مردم کرمان در مجلس خبرگان رهبری با اشاره به مطلب فوق ابراز کرد: مال باید به این صورت باشد و کار کرد بانک به این صورت است که امکان خیر رسانی در جامعه را فراهم کند ؛ به این معنی که سرمایه متفرق و قطره ایرا تجمیع کند و در مسیر خیر رسانی به جامعه حرکت دهد.
حجت الاسلام و المسلمین علیمرادی ادامه داد: زمانی که پدیده ای به نام بانک وجود نداشت متدینین جامعه این کار را انجام می دادند؛ به این صورت که کسی که مال دار و ثروتمند بود به فقرا مالی را قرض می داد تا با آن کار کند؛ در این صورت بود که هم صاحب سرمایه و هم کسی که فعالیت کرده بود سود می برد.
این مقام مسئول با بیان اینکه هم اکنون این امکان وجود ندارد که صاحب سرمایه و ثروت بتواند مال خود به مصرف مناسب جامعه برساند، تصریح کرد: بنابراین نهادی به نام بانک کارش این است؛ چنانچه بانک این کار را انجام ندهد آن وسیله سودجویی و مرکز دلالی می شود.
وی افزود: در این صورت بانک به جای اینکه پول و مالی را در جهت تولید حرکت دهد تا به دست مستحق برسد؛ دلالی وارد این مسئله خواهد شد.
حجت الاسلام و المسلمین علیمرادی بیان کرد: بانکداری اسلامی به این معنا است که سازمان و تشکیلاتی بتواند پول آحاد مردم را منسجم کند و در خدمت اقتصاد و تولید قرار دهد .
این مقام مسئول با بیان اینکه امروزه در جامعه گشایش نداریم، عنوان کرد: افرادی که مستحق دریافت وام نیستند؛ وام هایی را دریافت می کنند؛ اما در مسیر تولید قرار نمی دهند و آن را در مسیر دلالی خرج می کنند؛ همه این موارد نشان می دهد که بانکداری کشور بیمار و آلوده است.
حجت الاسلام و المسلمین بهرامی خوشکار:ایراد مراجع به بانک ها نسبت به عدم رعایت عقود بانک داری اسلامی است
حجت الاسلام و المسلمین محمد بهرامی خوشکار نماینده مردم کرمان در مجلس خبرگان رهبری در گفتگو با راه آرمان؛ با بیان اینکه وقتی که نام بانکها به میان می آید ذهن را به مسئله ربا سوق می دهد،گفت: قبل از انقلاب بانک های به صورت ربوی فعالیت می کردند ؛ اما پس از پیروزی انقلاب اسلامی این بانک ها سعی کردند اسلامی کار کنند.
وی با اشاره به اینکه بانک ها را بر اساس عقود اسلامی نامگذاری کردند، ادامه داد: به این صورت که سپرده هایی که در بانک ها قرار می دهیم و یا وام هایی که به ما داده می شود را در قالب عقود اسلامی مشخص می کنیم؛ مانند عقد مضاربه ، شرکت، جعاله و سایر عقود .
نماینده مردم کرمان در مجلس خبرگان رهبری با بیان اینکه برخی از برزگان همچون شهید صدر در رابطه با بانک های ربوی مطالبی را نوشته اند، عنوان کرد:در عقد مضاربه وقتی پولی را در بانک به عنوان سپرده گذاری قرار می دهیم؛ بانک مقداری از آن را به عنوان سهم مشاع بر می دارد و مقداری هم به سپرده گذار سود می دهد که در این روش مشکلی وجود ندارد.
حجت الاسلام والمسلمین بهرامی خوشکار بیان کرد: اینکه آنچه که در بانک های کشور انجام می شود درست است یا خیر باید مورد بررسی قرار گیرد؛ چنانچه این روند به درستی انجام شود بانک از حالت ربوی بودن خارج و به حالت اسلامی تبدیل می شود؛ اما برخی از بانک ها هستند که این شرایط را رعایت نمی کنند و یا به صورت سوری عمل می کنند.
این مقام مسئول افزود: برخی از اقتصاددان ها معتقدند که بانک ها در سطح کشور ظاهرا از حالت ربوی خارج شده اند و در باطن ممکن است فعالیشان بر اساس مسائل ربوی باشد.
وی ابراز کرد: ایجاد بانکداری اسلامی از سوی شهید صدر بیان شده است و وی عنوان کرده است که این مسائلی را که در باب بانکداری اسلامی گفته ام به صورت حداقلی است؛ بنابراین باز هم در کشور می توانیم برای پیشرفت عقودی را منعقد کنیم که کاملا بانک های اسلامی از حالت ربوی بودن بیرون بیاورد.
حجت الاسلام والمسلمین بهرامی خوشکار در پایان خاطر نشان کرد: مراجع تقلید که به مسئله بانک های کشور ایراد می گیرند بر این اساس است که آنها می گویند چرا عقود بانکداری اسلامی رعایت نمی شود؛ چرا که اگر مسائل رعایت شود هیچ مشکلی وجود نخواهد داشت.
انتهای پیام/
