نهاد خانواده کهن ترین ننهاد بشری است؛ چرا که زندگی خانوادگی همزاد آدمیان است و زندگی بشر با آن معنا پیدا میکند ؛ و با آن به کمال میرسد. بدون شک هر قدر این نهاد اجتماعی ریشه دارتر و دارای قوام و داوم بنیادی باشد، جامعه نیز تحت تاثیر اثرات مثبت و مانای این نهاد قرار خواهد گرفت و کژتابی های رایج در آن کمتر خواهد شد.

به گزارش تیتر آزاد، به منظور آشنایی بیشتر با مختصات یک خانواده اصیل و آرمانی گفتگوی کوتاهی با استاد احمدی از اساتید برجسته استان گلستان در حوزه علوم تربیتی و رفتاری و استاد حوزه و دانشگاه انجام داده ایم که حاوی نکات قابل تاملی است.

خانواده امروز و دیروز تفاوتها و شباهتها
بدون تردید ماهیت و ساختار خانواده دیروز و امروز تغییر خاصی نکرده است ولی ارزشهای خانواده در طول سالهای اخیر دستخوش تغییر وتحول ساختاری شده است. بسیاری از ارزشهای واقعی امروزه در خانواده تبدیل به نیازها و ارزشهای کاذب شده است.

این تغییرات در نحوه پوشش، آموزش، تفریحات و حتی حمایت از تک تک اعضای خانواده کاملاً مشهود است و دچار یک دگردیسی نوین شده است.

در گذشته خانواده یک مامن قابل اتکاء و آرامشبخش برای اعضای خانواده ها محسوب می شد و زندگی اجتماعی در خانواده های بزرگ ( زندگی چند خانواده با هم در یک حیاط) رنگ ولعاب این حمایت را صد چندان می کرد.

اما در جوامع امروزی استقلال بیش از حد خانواده ها و تک بعدی شدن آنها بیشتر از غنای خانواده و خاصیت آن کاسته است.

خانواده ایرانی و تفاوت آن با خانواده اسلامی

خانواده ایرانی متاثر از فرهنگ غرب امروزه در پی آسایش است و با نگرش مادی به زندگی می نگرد در صورتی که خانواده اسلامی به آرامش فکر می کند و همه رفتارهای افراد خانواده را در جلب رضایت خداوند ساماندهی میکند.

به همین دلیل خانواده امروزی از عمل به آموزه های دینی به دور مانده است و آرامش کمتری دارد. بدون شک زندگی در سایه تعلیمات اسلامی و به زبان ساده تر زندگی توام با معنویت ، نوعی آرامش روانی در انسان ایجاد می کند و راهگشا یا مرتفع کننده بسیاری از معضلات جوامع صنعتی امروز است.

پناه بردن به ذات ربوبی و یک قدرت ماورایی می تواند در تکامل افراد و رسیدن به قله های آرامش و موفقیت موثر باشد.در صورتی که د زندگی مادی و الگو برداری شده از فرهنگ غربی، رنگ وبویی از معنویت دیده نمی شود و ماهیت زندگی اساساً لذت محور است.

بدون شک لذت از اشیاء و در یک کلام لذت مادی دارای یک Dead Line یا به عبارتی نقطه پایان است و هر وقت فرد به این نقطه برسد، احساس ضعف، پوچی، افسردگی و تنهایی می کند و گاهی اوقات با تصمیمات نابخردانه نظیر مصرف مواد، روی آوردن به تفریحات ناسالم و حتی خودکشی زمینه تباهی خود و خانواده را فراهم میکند.

کودکان و خانواده از گذشته تا امروز

کودکان گذشته به دلیل دخالت کمتر خانواده از فکر و اندیشه خود بیشتر استفاده می کردند و بیشتر متکی به خویش بودند و بیشتر شکوفا می شدند ولی کودکان امروز به دلیل توجه بیش از اندازه والدین کمتر از عقل و فکر استفاده می کنند و بیشتر متاثر از والدین روز می گذرانند.

کوچکتر شدن فضای خانه ها و استفاده از وسایل تفریحی الکترونیک باعث شده تا رشد حرکتی بچه ها با تاخیر انجام شود و در انجام محاسبات ذهنی نیز دچار مشکلات عدیده شوند. جا دارد خانواده ها در استفاده بهنجار از وسایل نوین تاکید کنند و از افراط و تفریط در بازی و سرگرمی کودکانشان جلوگیری کنند.

نقش رسانه، آموزش و پرورش، دانشگاه و مدرسه در تقویت ارزشهای خانواده

با وجود اینکه آموزش و پرورش و سایر نهادهای آموزشی در دنیا نقش اساسی در گشترش فرهنگ و معارف دارند، متاسفانه در کشور ما این نهادها نقش مثبتی نداشته اند؛ بلکه موجب توقعات غیر منطقی و به تبع آن بی ارزشی هم شده اند.

برای مثال در کل کتب آموزشی از پیش دبستانی تا دکتری در هیچ کتابی یک جمله از کرامت مقام زن به چشم نمی خورد و هیچ پیامی جهت استحکام خانواده در آنها یافت نمی شود.

لذا علی رغم همه تلاشهایی که ممکن است در این مسیر صورت گرفته باشد بنیان برخی خانواده ها روز به روز ضعیفتر و به فروپاشی نزدیکتر میشود. جا دارد مسئولان امور فرهنگی از این ظرفیت های بزرگ استفاده بیشتری ببرند و زمینه را برای تقویت بنیان خانواده از دوران کودکی فراهم سازند.

فرار از خانه محصول کمرنگ تر شدن کدام اساس خانه است؟

عدم توجه به خواسته های عاطفی، احساسی و نیازهای روانشناختی فرزندان از سوی خانواده ها یا به عبارتی عدم شناخت فرزندان در مراحل مختلف سنی مثل نیازها، ویژگیها، آسیبها و برخوردهای والدین موجب این آسیب اجتماعی میگردد.

امروزه با توجه به اختلالات و اختلافاتی که بین زن ومرد وجود دارد؛ فرزندان در درون خانواده نیازهای خود را نمی توانند تامین کنند و این تامین نیاز زمینه فرار آنها را از محیط خانواده فراهم می سازد.

نقش ثروت در خانواده را چگونه ارزیابی میکنید؟

این که در زندگی روزمره نیاز به ثروت داریم، امری انکار ناپذیر است ولی ثروت به تنهایی نه تنها مشکلی از روابط افراد خانواده را حل نکرده است بلکه در مواردی مشکلات عدیده ای را هم پدید آورده است.

گر چه در نگرش اسلام سهم انسان در تولید ثروت ؛ به اندازه تلاش آنها بستگی دارد ولی خداوند در جای جای قرآن خود را متکفل روزی بندگانش می داند . لذا به نظر میرسد ثروت جزو اساس و اصول زندگی نباشد.

سخن پایانی

جامعه امروز متاثر از تحولات و فن آوریهای نوینی است که در مواقعی تبعات منفی آنها از آثار مثبت آنها بیشتر است و خانواده ها باید تلاش کنند تحت سیطره آنها قرار نگیرند.

در جامعه صنعتی امروز لذت جویی مادی آفت اصلی وخانمان برانداز خانواده ها است و هر وقت معنویت درخانواده و جامعه کمرنگ تر شود و لذت جویی مادی پر رنگ تر شود ضریب انحراف وکج روی خانواده تشدید می شود.

قناعت، آرمانگرایی، داشتن هدف در زندگی، تمسک به احادیث و فرمایشات ائمه و آیات قرآن، مطالعه و استفاده از نظرات و تجریبات بزرگان می تواند در رساندن کشتی خانواده به ساحل مقصود موثر باشد.

 مصاحبه وگزارش: وحید حاج سعیدی