به گزارش تیتر آزاد به نقل از خبرگزاری مهر، گروه جامعه - مهدیه محمدی: قوه قضائیه یکی از قوای سه گانه در ایران است که به صورت مستقل پشتیبان حقوق فردی و اجتماعی و مسئول تحقق بخشیدن به عدالت است. رسیدگی و صدور حکم در مورد تظلمات، تعدیات، شکایات، حل و فصل دعاوی و رفع خصومات و اخذ تصمیم و اقدام لازم در آن قسمت از امور حسبیه که قانون معین می‌کند. احیای حقوق عامه و گسترش عدل و آزادی‌های مشروع، نظارت بر حسن اجرای قوانین، کشف جرم و تعقیب و مجازات، تعزیر مجرمین و اجرای حدود و مقررات مدون جزایی اسلام، اقدام مناسب برای پیشگیری از وقوع جرم و اصلاح مجرمین تنها بخشی از مهم ترین وظایف این قوه محسوب می شود.
هر ساله و همزمان با سالگرد به شهادت رسیدن شهید آیت الله بهشتی رئیس قوه قضائیه در تیرماه سال ۱۳۶۰هفته گرامیداشت قوه قضائیه برگزار می شود. مسئولان عالی قضایی به همراه رئیس قوه قضائیه نیز با حضور در محضر رهبر انقلاب اسلامی نیز علاوه بر تجدید بیعت از توصیه های ایشان نیز بهره مند می شوند.
در بررسی ۵ساله توصیه های رهبر انقلاب در دیدارهای خود با مسئولان عالی قضایی همواره به چند نکته کلیدی از جمله تاکید بر رعایت حقوق مردم، استقلال دستگاه قضایی و برخورد قاطعانه تاکید شده است.
سال ۹۱؛ تاکید بر ارتقای قوه قضائیه، بازداشت های موقت و عدالت قضایی
در تیر ماه سال ۹۱ آیت الله خامنه ای در دیدار با مسئولان عالی قضایی «ارتقاء قوه‌ی قضائیه» را یکی از آرزوهای خود عنوان کردند و افزودند: باید قوه‌ی قضائیه را به طور دائم ارتقاء ببخشیم. مهم ترین نکات و توصیه های رهبری در این سال به شرح زیر است:
-تاکید بر عدالتِ قضائی ( با عدالت قضایی، مفاسد برچیده خواهد شد، افراد ناصالح از دست‌اندازی به مراکز حیاتی جامعه دستشان کوتاه خواهد شد)
-گزارش عملکرد قوه قضائیه در معرض افکار عمومی هم قرار بگیرد تا مردم بدانند دستگاه قضا چه کاری را انجام داده و یا نداده است
-تهیه یک برنامه‌ی جامع و کامل
-تاکید بر اتقان احکام (احکام دادگاه‌ها بایستی مطلقا از سهل‌انگاری و سهل‌گیری به دور باشند)
- اشاره به وضعیت بازداشت های موقت («موقت بودن» به معنای دقیق کلمه و به آن معنائی که روح قانون متوجه به آن است، باید رعایت شود نه بیشتر)
-زندان آخرین راه باشد (در مجموعه‌ی قوه‌ی قضائیه کاری کنید که مجازات زندان به حداقل برسد)
-تاکید بر استقلال دستگاه قضا (قوه‌ی قضائیه، دستگاه‌ها، دادگاه‌ها و دستگاه‌های اداری قوه‌ی قضائیه، تحت تأثیر جوسازی تبلیغات رسانه‌ها قرار نگیرند)
-ضرورت همکاری قوا با یکدیگر
سال ۹۲؛ تاکید بر سلامت و کارآمد/ رسیدن به قوه قضائیه اسلامی
سخنان رهبری در هفته قوه قضائیه سال ۹۲ باز هم با تاکید بر اوضاع داخلی دستگاه قضا آغاز می شود. حضرت آیت الله خامنه ای «سلامت» و «کارآمدی» قوه قضاییه را دو هدف راهبردی و همیشگی دستگاه قضا عنوان می کنند.
همچنین رهبری توجه مسئولان عالی قوه قضائیه را به نکات زیر جلب می کنند:
-دستگاه قضا باید به جایی برسد که هر مظلومی بتواند خود را به ساحل امن آن برساند و در مقابل ظلم بایستد.
-مراقبت دائم و پیگیری مستمر زمینه ساز تحقق اهداف قضایی است.
-ضرورت پر شدن فاصله فعلی تا قوه قضاییه مطلوب اسلامی.
-همه به رئیس جمهور منتخب کمک کنند.
سال ۹۳؛ تعیین ۶ اولویت برای دستگاه قضا
در این سال رهبری شش اولویت اصلی را برای دوره جدید ریاست آیت الله آملی لاریحانی بر دستگاه قضا بیان می کنند.
- ساز وکار ویژه و روشن برای اجرای سیاست‌ها.
-نظارت بر عملکردها اعم از عملکرد قضات و عملکرد مدیران.
-لزوم عدم تأخیر در اجرای احکام؛ باید توجه شود که چه تعداد پرونده در محدوده مدت زمان حداکثریِ این آمار میانگین، بررسی می‌شوند که اگر این آمار بالا باشد، باید کاهش یابد.
-کادرسازی و جانشین پروری
-پیشگیری از جرم
-افزایش همکاری‌های سه قوه
سال ۹۴؛ توجه به فساد دستگاه قضا
-قانون گرایی و سلامت کامل دستگاه قضایی در کنار اقتدار دستگاه، توصیه های ابتدایی رهبر انقلاب برای تحقق استقلال دستگاه قضا در این سال بود.
-توجه به سلامت دستگاه قضا (هر گونه فساد در دستگاه قضایی، زمینه ساز فسادهای بزرگتر در جامعه خواهد بود).
-پیشگیری از جرم، از مسائل حساس و مهم قوه قضائیه است
-افزایش تعداد زندانیان واقعاً تأسف بار است، باید فکری برای این مسئله کرد.
-ترویج فرهنگ صلح و سازش در جامعه و آسیب شناسی و تقویت شوراهای حل اختلاف.
-انتقاد از طلاق توافقی در دادگاه ها.
-برنامه محوری، تنقیح و اصلاح قوانین و کادرسازی.
سال ۹۵ و باز هم تاکید بر سلامت دستگاه قضایی
عصر روز چهارشنبه و در دیدار با مسئولان عالی قضایی، رهبری خطاب به مسئولان گفت: سلامت قوه‌ی قضائیه را در درجه‌ی اول اهمیت قرار دهید و آن را یک کار اساسی بدانید.
-ضرورت اطلاع‌رسانی درخصوص برخورد با افراد خاطی در داخل دستگاه قضائی.
-پیشگیری از جرم و اصلاح قوانین لزوم کاهش حبس.
-فعال‌تر شدن قوه‌ی قضائیه در پیگیری حقوقی قضایای بین‌المللی.
-احیای حقوق بشر اسلامی در سطح جهان به عنوان یکی از وظایف قوه قضائیه.
-قوه‌ی قضائیه باید صددرصد انقلابی باشد و انقلابی عمل کند.
-لزوم استفاده ۲۴ ساعته مردم از مشاوره‌های قضایی.
و اما دستگاه قضا طی این سالها در راستای تحقق مطالبات رهبری چه کرده است.
رئیس قوه قضائیه: به دلایلی اسامی متخلفان داخلی قوه قضائیه را اعلام نکردیم
رئیس قوه قضائیه در هفته قوه قضائیه امسال و در خصوص راهکارهای دستگاه قضا برای جلوگیری از انحرافات و سلامت قوه قضائیه، گفت: یکی از مشکلات، عدم سلامت در بخشهایی از قوه قضائیه است. دستگاه های نظارتی نه تنها موردی بلکه سیستماتیک نظارت را انجام می دهند و در برخورد با قضات متخلف کوتاهی نمی کنیم.
رئیس دستگاه قضا با انتقاد از اینکه گاهی اوقات شایعات بیش تر از واقعیات است، اظهار داشت: گاهی برخی افراد چون حکم علیه آنها است می گویند قاضی رشوه گرفته است. گاهی هم وکلا چون نتوانستند در دادگاه موفق باشند اقدام به شایعه پراکنی می کنند. با این حال ما هم تخلفات را می پذیریم.
وی با بیان اینکه ۵۰ نفر را از دستگاه قضا منفصل کرده ایم، گفت:حتی زمانی اعلام کرده بودیم اگر تخلفات افراد شدید باشد اسامی را اعلام می کنیم که به دلایلی از جمله حفظ آبروی خانواده افراد فعلا این کار را نکرده ایم.
آملی لاریجانی با تاکید بر ضرورت اخلاق حرفه ای در دستگاه قضا گفت: باتوجه به رسالتی که برای اخلاق مد نظر داشته ایم، معاونت فرهنگی ایجاد شد.
دادستان کل کشور: استقلال قوه قضائیه از افتخارات است
یکی از محورهای همیشگی و مورد اهمیت و توجه رهبری، موضوع استقلال قوه قضائیه است. محمدجعفر منتظری، دادستان کل کشور در همین رابطه و در گفتگو با خبرنگار مهر در خصوص ضرورت استقلال قوه قضائیه گفت: وقتی پرونده مهمی به جریان می افتد و قوه قضائیه موظف به برخورد با متخلفان و رسیدگی به آنها می شود.در برخی از این پرونده ها شاهد اتصال متهمان به صاحبان منابع مالی و یا قدرت و مسئولان هستیم.به همین منظور طبیعی است که به صورت مستقیم و غیرمستقیم به مرجع رسیدگی کننده فشار وارد می کنند.
تاثیر فشارها بر کندی کار قضایی
وی با بیان اینکه استقلال از افتخارات دستگاه قضا است، گفت: استقلال قوه قضائیه در مواقع حساس و در جریان برخی پرونده های مفاسد متبلور می شود.توصیه ها و فشارها و پیشنهادهایی انجام می شود اما قاضی عادل و مجموعه دستگاه قضا که به دنبال اقامه حق است تحت تاثیر فشارها قرار نمی گیرد.
دادستان کل کشور تصریح کرد: فشارهای مختلف ممکن است کار قضایی را با کندی مواجه کند اما وقتی اراده قوی باشد، افرادی که به برخی از منابع دسترسی داشته و اقدام به فشار آوردن به قوه قضائیه می کنند، راه به جایی نمی برند.
انتقاد از کثرت قوانین
منتظری می گوید: یکی از اشکالاتی که نه تنها به قوه قضائیه بلکه به سیستم قضایی و نظام اداری و قضایی بازمی گردد، کثرت قوانین متعارف و یا قوانینی است که کار کارشناسی لازم برای آنها صورت نگرفته است که این مسئله نیز نیاز به بررسی و رفع شدن دارد.
برخورد با صاحبان قدرت و ثروت، ساده نیست
معاون اول قوه قضاییه هم در رابطه با برخورد قوه قضائیه با متخلفان معتقد است: برخورد با صاحبان قدرت و ثروت از سوی قوه قضائیه وجود دارد اما باید قبول کنیم برخورد با آنها ساده نیست چون به صورت پیچیده کار می کنند و کشف آن ساده نیست و باید قبول کرد زمان می برد. علاوه بر این در پرونده های کلان شاهد این هستیم که برخی از طرفین پرونده به افراد مختلف دسترسی دارند.
اژه‌ای در خصوص خودنظارتی و حفظ سلامت قوه قضائیه هم می گوید: این کاملاً صحیح است که امروز مردم توقع دارند دستگاه قضایی پاک تر از هر دستگاهی و مستقل و مقتدر باشد، چرا امروز قوه قضائیه می تواند پای دانه درشت ها را به دادگاه برساند؟ چون پاک، مستقل و مقتدر است. قوه قضائیه باید یک صفحه شفاف و کاملا پاک باشد. ما قبول داریم در برخی نقاط هنوز مشکلاتی داریم اما این مقدار که در برخی موارد می گویند واقعا درست نیست.
کمبود نیروی انسانی در قوه قضائیه علت بسیاری از مشکلات
اژه ای کمبود قاضی و نیروی انسانی را یکی از مشکلات می داند و معتقد است: نمی توان گفت تنها دلیل اطاله دادرسی قوانین است. بلکه یکی از دلایل حجم کاری است که به قوه قضاییه وارد می شودکه این مسئله با تعداد قضات هم‌خوانی ندارد و تعداد قضات فوق العاده کم است.
امسال تا سقف هزار نفر به قوه قضائیه اضافه می شوند
حجت الاسلام علیرضا امینی در گفتگو با خبرنگار مهر در خصوص رفع مشکل کمبود نیروی انسانی به عنوان یکی از عوامل مهم در ایجاد مشکلات قوه قضائیه گفت: نیازهای ما در خصوص کادر اداری بسیار زیاد است به طوریکه هنوز ۵۰درصد پست ها در قوه قضائیه خالی هستند.
بر اساس شرایط و نیازهای موجود سعی می کنیم ۱۵۰۰ نفر را به شکل استخدامی و ظرفیتی تا حدود ۱۵۰۰ نفر را از طریق روش بهره مندی و یا خدمات مستقل در سال جاری جذب کنیم که از این میزان هزار نفر قطعا جذب خواهند شد.
وی در خصوص جذب قضات نیز گفت: مهر ماه امسال آزمون جذب قاضی برگزار می شود و طبق روال سال های گذشته دو مرحله ای تستی و تشریحی است و پذیرفته شدگان نهایی به مرحله مصاحبه علمی شفاهی راه می یابند.
طلاق توافقی، محور بر زمین مانده سخنان رهبری
یکی دیگر از مسائل مهم و مورد توجه رهبر انقلاب اسلامی در تیرماه سال گذشته، تاکید بر کاهش طلاق توافقی بود. ایشان ضمن انتقاد از بروز چنین پدیده ای توجه قضات را به ضرورت کاهش آمار و رویه طلاق توافقی جلب کردند. از سال گذشته تا کنون بسیاری از نهادهای متولی برای کاهش این آمار تلاش های زیادی انجام داده اند اما هنوز تا خواسته مطلوب رهبری فاصله زیادی وجود دارد به طوری که محمدباقر الفت معاون اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم قوه قضائیه در رابطه با آمار طلاق توافقی می گوید: طلاق توافق در برخی از استان ها کاهش داشته است اما متاسفانه در تهران کاهشی نداشته ایم.
وی افزود: در سال ۹۳، ۱۶۴ هزار مورد طلاق توافقی داشته ایم و در سال گذشته ۱۶۳ هزار مورد طلاق رخ داده است که این میزان ۳دهم درصد کاهش داشته است.
کاهش آمار زندانیان
یکی از نکات قابل توجه و مثبت در عملکرد قوه قضائیه توجه به مسئله تعداد زندانیان است. در راستای اجرای مواد ۶۴ تا ۸۸ قانون آئین دادرسی کیفری در سال گذشته جمعیت ورودی به زندان‌ها به ۴۷۸ هزار نفر رسید که ۷۰ هزار نفر کمتر از سال ۹۳ است. در حال حاضر نیز موجودی زندانیان ۲۲۸ هزار نفر است که ۹۷ درصد زندانیان، مرد و ۳ درصد زن هستند و بیشترین رده سنی زندانیان بین ۲۶ تا ۳۲ سال است. با این حال هنوز تا استفاده مناسب و کامل از مجازات های جایگزین حبس راه زیادی باقی است.
با دستمال کثیف نمی‌شود شیشه را پاک کرد
علاوه بر دیدار با مسئولان عالی قضایی بارها و بارها رهبر معظم انقلاب به مسئله مبارزه با فساد تاکید کردند. آیت الله خامنه ای با بیان اینکه از جمله مهمترین کارها، مبارزه با فساد است، گفت: مبارزه با فساد، یک جنبه اخلاقی محض نیست؛ اداره کشور متوقف به مبارزه با فساد است. بنده دو سه سال پیش که آن نامه را درباره مبارزه با فساد به مسئولان کشور نوشتم، به دنبال یک کار طولانی و یک بررسی و مطالعه وسیع و همه جانبه بود. از هر طرف می‌رویم، می‌بینیم اگر با فساد مبارزه نشود، همه کارها لنگ خواهد ماند.
ایشان معتقدند: این همه کار خوب دارد در کشور انجام می گیرد - کارهایی که انجام گرفته، کم نیست - اما وجود فساد، بعضی از آنها را خنثی می کند. استخری را در نظر بگیرید که از چند چاه عمیق با لوله های چند اینچی مرتب در آن آب ریخته می شود، اما استخر پُر نمی‌شود. وقتی نگاه می کنید، می بینید بدنه استخر ترک خورده و ته آن سوراخ است؛ هرچه از این طرف آب می‌ریزید، از آن طرف بیرون می‌رود؛ به کانال هایی که شما در نظر گرفته اید آبیاری کنید، اصلاً آب نمی رسد. فساد در جامعه، این‌طوری است.»
در سخنان رهبر انقلاب به مسائل بسیار مهمی از مسائل داخلی قوه قضائیه تا مسائل فراقوه ای تاکید شده است اما مهم ترین مسئله ای که در ۱۰ سال اخیر برای کشور بسیار مهم است، مسئله مبارزه با فساد است. در وهله اول قوه قضائیه به عنوان نهاد برخورد کننده با فساد باید خود عاری از هرگونه تخلف و فسادی باشد تا بتواند همانطور که رهبری هم اشاره کردند با دستمال تمیز شیشه را پاک کنند. البته در سالهای اخیر و با توجه به رسیدگی به پرونده های بسیار مهم اقتصادی و سیاسی، استقلال و اقتدار قوه قضائیه قابل تقدیر است.
هرگونه فساد در دستگاه قضا، زمینه ساز فسادهای بزرگتر است
در مرور بیانات و توصیه های رهبر انقلاب در ۵سال اخیر به قوه قضائیه شاهد تاکید ایشان به مسائلی از جمله تامین سلامت دستگاه قضا، برخورد با متخلفان داخلی قوه قضائیه و همکاری با قوای دیگر هستیم. سلامت دستگاه قضا که قوه قضاییه بیش از پیش باید در حفظ و تامین آن جدیت به خرج داده و آن را سرلوحه کار خود قرار دهد چرا که به گفته رهبر انقلاب هر گونه فساد در دستگاه قضایی زمینه ساز فسادهای بزرگتر است.
