بخش مهمی از آثار گنجینه موزه هنرهای معاصر این روزها در هوای پرواز به برلین و رم است؛ پروازی که هنوز از زمین بلند نشده ولی در داخل و خارج صحبت پیرامون آن زیاد است.
به گزارش تیتر آزاد به نقل ازخبرگزاری مهر-گروه هنر-آزاده سهرابی: مجید ملانورزی چند ماه پس از آمدن به دفتر امور هنرهای تجسمی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی زمزمه های گسترش همکاری موزه هنرهای معاصر تهران با سایر موزه های دنیا را آغاز کرد که امضای تفاهمنامه میان موزه هنرهای معاصر با موزه های برلین و رم برای نمایش بخش مهمی از گنجینه موزه هنرهای معاصر تهران در این شهرها که در پاییز سال ۹۴ صورت گرفت، این ایده را تا حد زیادی به عمل نزدیک کرد هر چند هنوز آثار موزه بسته بندی نشده اند و به سمت شهرهای مقصد به پرواز درنیامده اند.
اردیبهشت ۹۳ برپایی نمایشگاه «آثار چاپ های دستی هنرمندان خارجی» در گنجینه موزه هنرهای معاصر تهران نگاه های بسیاری را متوجه گنجینه آثار خارجی موزه هنرهای معاصر که یکی از غنی ترین گنجینه آثار مدرن غربی در آسیا است، کرد. در ادامه برپایی دو نمایشگاه «ذهنیت ملموس» که به نمایش بخشی از گنجینه موزه هنرهای معاصر اختصاص داشت و به دنبالش نمایش آثار فریده لاشایی به مدت ۵ ماه در موزه هنرهای معاصر تهران که در کنارش بار دیگر تعدادی از آثار خارجی گنجینه به نمایش در آمد، در تابستان و پاییز ۹۴ فرصتی را فراهم کرد تا بسیاری از چهره های فرهنگی و سیاسی دنیا پایشان به موزه هنرهای معاصر تهران باز شود و انعقاد تفاهمنامه های همکاری میان موزه هنرهای معاصر تهران با سایر موزه ها به شکل رسمی در رسانه های ایران و آلمان مطرح شود. هر چند حالا عده ای می گویند پیش از آن نطفه این تفاهمنامه ها بسته شده بود و نمایشگاه ها بهانه ای برای ایجاد یک جریان خبری بود.
برپایی همین دو نمایشگاه کافی بود تا بار دیگر گنجینه موزه هنرهای معاصر و حتی حواشی آن به صدر اخبار هنری رسانه های معتبر جهان باز گردد.
طی برپایی نمایشگاه «ذهنیت ملموس» ۱۷ تن از مدیران و فعالان فرهنگ و هنر کشور اتریش به همراه رئیس جمهور این کشور از موزه هنرهای معاصر تهران بازدید کردند. اگنس هولهاین رییس موزه بِلوِدِر وین، اولین بِنِش معاون خانه هنر وین، والتر اشتاین مایر وزیر امور خارجه آلمان، میشاییل بارون فون اونگرن اشترنبرگ سفیر آلمان، جیوونا مِلندری رییس موزه ماکسی و مائورو کونچاتوری سفیر جمهوری ایتالیا در تهران تنها شماری از افرادی بودند که از این نمایشگاه ها بازدید کردند.
در همین دید و بازدیدها بود که خبر رسید بر اساس یک تفاهمنامه، نمایشگاهی شامل بر ۳۰ اثر از هنرمندان ایرانی و ۳۰ اثر از هنرمندان خارجی از گنجینه موزه هنرهای معاصر در برلین و رم برپا می شود. این نمایشگاه قرار است اواخر سال ۲۰۱۶ و اوایل سال ۲۰۱۷ میلادی برگزار شود. آثار خارجی گنجینه از میان همان آثاری که در نمایشگاه «ذهنیت ملموس» به نمایش درآمد توسط تیم کارشناسی ایتالیایی انتخاب شده است و آثار ایرانی به گفته مدیر کل هنرهای تجسمی در گفتگو با مهر، قرار است توسط یک تیم کارشناسی انتخاب شوند به گونه ای که بتوانند چند دهه هنر معاصر ایران را نمایندگی کنند.
تاملاتی در بزرگترین حرکت فرهنگی در خارج از مرزها
این تفاهمنامه قرار است اجاره بهایی هم به دنبالش برای موزه هنرهای معاصر به همراه داشته باشد که مجید ملانوروزی، سرپرست موزه هنرهای معاصر تهران پیش از این در گفتگو با مهر این رقم را یک و نیم میلیون یورو عنوان کرده بود.
اما این داستان به همین راحتی پیش نرفت و به نظر نمی رسد بدون حاشیه هم به کار خود ادامه دهد. خصوصا وقتی یادمان بیاید پیش از این قرار بود تنها یک تابلوی «نقاش و مدلش» اثر پیکاسو که از آثار گنجینه موزه هنرهای معاصر است برای نمایشگاهی در اسپانیا امانت داده شود که امانت دادن این تابلو به خاطر تحریم های بین المللی لغو شد. حالا این روزها علیرغم لغو بخشی از تحریم ها عده ای معتقدند هنوز «برجام» به سرانجام نرسیده و امکان باز پس ندادن آثار از سوی این کشورها به دلیل تحریم ها به قوت خود باقی است. البته باز این همه ماجرا نیست.
گنجینه هنرهای معاصر از سه نظر دارای اهمیت است؛ ارزش مادی آن که بنا به آخرین پیش بینی ها بیش از ۲ میلیارد و ۵۰۰ میلیون دلار ارزش دارد. دوم ارزش هنری آن به واسطه اینکه آثاری در این مجموعه نگهداری می شود که تقریبا جریانی از روند هنر مدرنیست جهان را مشخص می کند؛ گنجینه ای که آثاری از هنرمندان به نام و جریان سازی چون کلود مونه، پل گوگن، پابلو پیکاسو، کامیل پیسارو، ونسان ونگوگ، کیس وان دونگن، ادوارد مونش، مارک شاگال، جکسون پولاک، خوآن میرو، لوئیس والتات، واسیلی کاندینسکی، مارسل دوشان، ژرژ رنو، فرنان لژه، ژرژ براک، رنه ماگریت، سالوادور دالی، ویلم دکونیگ، مارک روتکو، اندی وارهول، هنری مور، مارینو مارینی، آلبرتو جاکومتی، امبرتو بوچینی و ... را در خود جای داده است که اکثر این هنرمندان در بازار هنر جایگاه ویژه ای دارند.
مساله امانت دادن تعدادی از آثار خارجی گنجینه موزه هنرهای معاصر تهران در ادامه راه از بُعد سیاسی- فرهنگی نیز بسیار مورد توجه رسانه ها و کارشناسان هنری قرار گرفت. رسانه های خارج از مرزها نوشتند ایران در پی نمایش آثار غربی گنجینه به دنبال نمایش آثار ایرانی است و از آن به عنوان نوعی«حمله نرم ایران» نام بردند و یا به این پرداختند که «ایران سالها است که بهترین مجموعه هنرهای مدرن جهان را مخفی می کند». در داخل مدیران از این سخن گفتند که نمایش این آثار قرار است پایانی بر شایعاتی باشد مبنی بر اینکه ایران در این سال ها گنجینه خود را فروخته یا گم کرده است و ضمن اینکه هدف اصلی از این کار، نمایش آثار ایرانی و معرفی هنر ایران به جهان است که برای بردن آثار ایرانی به موزه های معتبر جهان تعدادی از آثار خارجی نیز در کنار آنها امانت داده می شود.
اما نکته حاشیه دار دیگر در این اتفاق فرهنگیِ به ظاهر ساده، به دنبال این بحث پیش آمد که آثار خارجی گنجینه موزه هنرهای معاصر پیش از انقلاب و توسط خاندان پهلوی خریداری شده است. هر چند این آثار جزو دارایی ملی محسوب می شود اما همین حاشیه دلیل دیگری برای تامل برخی ها روی این حرکت که به تعبیری بزرگترین فعالیت هنری ایران خارج از مرزها است، بود.
هدف ما معرفی هنر ایرانی است نه نمایش گنجینه غربی موزه
در همین راستا مجید ملانوروزی، مدیر کل هنرهای تجسمی درباره تمام حواشی نمایش گنجینه موزه هنرهای معاصر تهران در موزه های برلین و رم به خبرنگار مهر پاسخ داد.
وی ابتدا درباره این تصمیم از طرف دفتر امور هنرهای تجسمی ارشاد و موزه هنرهای معاصر تهران و اعتبار موزه های طرف قرارداد به خبرنگار مهر گفت: نمایش آثار گنجینه کشورهای مختلف در دیگر کشور ها همیشه مرسوم بوده است. بالاخره ما یک گنجینه ای در اختیار داریم که دنیا مایل است آن را ببیند. در برلین بین ۵ موزه می توانستیم انتخاب کنیم که ما یکی از آنها را انتخاب کردیم که در شان آثار گنجینه باشد. موزه «ماکسی» رم هم موزه معتبر و خوبی است.
مدیر کل هنرهای تجسمی ارشاد ادامه داد: ما هم ترجیحمان این بود که این آثار برای نخستین بار در موزه هنر مدرن نیوریورک (موما) یا موزه تیت مدرن لندن به نمایش در بیاید. اینها موزه های درجه یکی هستند و دو موزه معتبر دنیا که به نظرم از این نمایشگاه هم استقبال می کردند اما دو سال پیش که ما کلید این اتفاق را زدیم مشکلاتمان با دو کشور آمریکا و انگلستان بسیار حاد بود و هنوز هم با آمریکا رابطه مناسبی نداریم. ترجیح ما این است در کشورهایی نمایشگاه برپا کنیم که نمایندگی فعالی در آن کشورها داشته باشیم و روابط دیپلماسی خوبی هم بین دو کشور حاکم باشد. نکته دیگر این است که هر دوی این کشورها و موزه هایشان را خود ما انتخاب کردیم.
ملانوروزی با بیان اینکه ما کمابیش آثاری را داریم به امانت می دهیم که پیش از این در اروپا یا آسیا به امانت داده بودیم، بیان کرد: الان البته اسم این اتفاق امانت آثار نیست بلکه ما یک پروژه ای را با این دو موزه در برلین و رم تعریف کرده ایم. برای ما بردن آثار گنجینه موزه به غرب افتخار نیست اما چند دلیل برای این کار داشتیم.
وی در تشریح این دلایل اظهار کرد: اول اینکه ممکن است موزه های بسیار خوب در دنیا شرایطی را برای نمایش آثار ایرانی فراهم نکنند اما وقتی ما در کنار گنجینه غربی موزه، بخشی از آثار ایرانی را هم با خود برای نمایش می بریم فرصتی برای دیده شدن هنر ایران فراهم کرده ایم و نگاه جهانی را به هنر ایران بازتر می کنیم. ما هرگز حاضر نمی شدیم بدون آثار ایرانی آثار خارجی گنجینه را به موزه دیگری برای نمایش ببریم ضمن اینکه بسیاری در این سال ها فکر کرده اند یا درباره اش حرف زده اند که ما آثار گنجینه را یا گم کرده ایم یا فروخته ایم. پس وقتی این فرصت فراهم شود که آنها را به نمایش بگذاریم به همه این شایعه ها پایان می دهیم. حتی یک رسانه غربی به این اشاره کرده بود که جمهوری اسلامی با این نمایشگاه ها می خواهد یک جنگ نرم فرهنگی در غرب راه بیندازد. (اشاره به حضور آثار ایرانی در نمایشگاه ها)
جزئیات بیمه و جابه جایی آثار از ایران به دو کشور اروپایی
ملانوروزی درباره اینکه کدام آثار قرار است با پرواز به برلین و رم بروند و آیا فرستادن این تعداد آثار ارزشمند به صورت یکجا کار دستی است یا خیر، گفت: سعی می کنیم کارهایی را به این موزه ها ببریم که علاقمندان زیادی در غرب داشته باشد. مثل آثار پیکاسو، مارک روتکو یا جکسون پولاک. ما آثار را توسط شرکت بزرگ و معتبری مانند «لوید» بیمه کرده ایم که اگر اتفاقی برای این آثار بیفتد تمام پول آثار را پرداخت خواهد کرد. ضمن اینکه این بیمه در بسته بندی و جا به جایی محموله ها بسیار دقیق است و حتی مثلا هواپیماهای ایرانی در لیست این بیمه نیست و بهترین پروازها را برای جا به جایی آثار در نظر گرفته و کمترین خطر را پذیرفته است. بیمه آیتم های خاصی دارد و روی همه چیز حساس است. پول این بیمه را هم ما نمی پردازیم بلکه طرف های دیگر هزینه هایش را تقبل کرده اند چون ما توان پرداخت این پول را نداریم.
سرپرست موزه هنرهای معاصر تهران در پاسخ به این پرسش که آیا به دلیل تحریم ها یا شکایت یا هر دلیل دیگر امکان این وجود دارد که آثار گنجینه در این کشورها بلوکه شود، بیان کرد: زمانی که این بحث مطرح شد دو سال قبل بود. مجله ای با فرح پهلوی که در زمان خرید آثار موزه در پیش از انقلاب مسئولیت داشته مصاحبه ای انجام داد و او در همان مصاحبه در پاسخ به اینکه اپوزیسیون ایرانی مطرح کرده بودند که این آثار را باید سرقتی بدانیم گفته بود «این آثار ربطی به من و خانواده ام ندارد و متعلق به موزه هنرهای معاصر است». همان طور که گفتم همه این کارها به جز یکی دوتای آنها در این سال ها به غرب رفته و برگشته است.
امکان بلوکه کردن این آثار در اروپا نیست
ملانوروزی ادامه داد: در آمریکا این احتمال وجود دارد که کسی در یک دادگاه محلی حتی شکایتی بکند و بگوید از دولت ایران طلب دارم و دادگاه به نفع او رای بدهد و برای آن شکایت، اموال دولتی مصادره شود اما این قانون در اروپا صادق نیست. ما با وکلای خود مشورت زیادی انجام دادیم ضمن اینکه دولت برلین برای بازگرداندن آثار متعهد شده است. این آثار بیمه دارند و در واقع این رویداد یک پروژه ارتباط فرهنگی تعریف شده است.
اما چندی پیش و پس از برگزاری اختتامیه جشنواره کاریکاتور هولوکاست، برخی رسانه های آلمانی به این تفاهمنامه تاخته و از دولتمردان خواسته بودند این نمایشگاه را لغو کنند، چراکه مدیر کل هنرهای تجسمی ایران در اختتامیه این جشنواره حضور داشته است.
ملانوروزی درباره این اتفاق و تاثیرش بر تفاهمنامه مذکور نیز گفت: به هر حال من بنا به وظیفه قانونی و هنری خود در برنامه های مختلفی حاضر می شوم که جزو سیاست های فرهنگی کشور است و ممکن است به مذاق عده ای خوش نیاید. در جشنواره هولوکاست هم به همین منظور حاضر شدم. مساله فلسطین و اسرائیل خط قرمز ماست. البته از این نمایشگاه در برخی جاها برداشت بدی شد و حتی گفته شد ما طرفدار نازیسم هستیم در حالیکه در این نمایشگاه مساله اصلی هولوکاست و بود و نبودش مطرح نبود بلکه مهم روایت این مساله بود که چرا باید تاوان جنگ جهانی و اتفاقاتش را مسلمانان بدهند. این اعتقاد ماست.
وی ادامه داد: خیلی ها علاقه ندارند هنر ایرانی در دنیا مطرح شود. پیرامون موضوع نمایشگاه هولوکاست هم مقالات زیادی نوشتند ولی روی قرارداد ما تاثیری نگذاشت.
حاشیه در پی حاشیه
و اما اطلاعات خبرنگار مهر تا آخرین لحظات حاکی از آن است که نمایشگاه گنجینه در برلین قرار است در گالری ملی نو برپا شود. در برلین یک گالری ملی نو و یک گالری ملی کهنه وجود دارد و هر دوی این گالری ها جزو گالری های خوب برلین هستند. در رم نیز گالری ماکسی آثار را به نمایش خواهد گذاشت.
مساله مهم دیگری که مطرح می شود این است که برخی از این آثار در زمانی خریداری شدند که در دهه ۷۰ بحرانی در اقتصاد هنر حاکم بود و بازار اروپا و آمریکا رونق زیادی نداشت. این آثار نیز به سرعت و در بازه زمانی کوتاهی خریداری شدند و گفته می شود مدارک دقیقی برای خرید برخی از این آثار در دست موزه هنرهای معاصر تهران نیست. حال قیمت برخی از این آثار رشدی شگفت آور داشته و ممکن است رفتن این آثار به خارج از ایران خطرناک باشد زیرا ممکن است مدعی پیدا کند یا برای برگشتن مشکلی ایجاد شود. هر چند کارشناسان می گویند همه اینها بسته به قراردادی است که این میان بسته شده و تعهداتی است که از دولت آلمان و ایتالیا گرفته می شود.
نکته دیگری که درباره این اتفاق هنری مطرح می شود این است که به گفته کارشناسان و با جستجو در دنیای اخبار به هیچ نمونه ای برنمی خوریم که یک موزه بخش مهمی از گنجینه خود را یک جا، جا به جا کند. عمده امانت سپاری های بین موزه ای زمانی رخ می دهد که یک موزه بخواهد نمایشگاهی دوره ای از آثار یک هنرمند یا یک جریان هنری برگزار کند و چند اثر محدود برای تکمیل نمایشگاه خود را از موزه ای دیگر به امانت بگیرد. در این سال ها از ایران نیز چند نمونه از آثار خارجی گنجینه مانند آثاری از جکسون پولاک یا پیکاسو به همین دلیل سوار بر هواپیما برای سفر به خارج از مرزها شده اند.
اگر همه چیز خوب پیش رود!
عده دیگری از کارشناسان حوزه هنر معتقدند اگر این نمایشگاه ها به خوبی و بی حاشیه برپا شود بخش مهمی از حرف های حاشیه ای و شایعات درباره گنجینه در خارج از بین می رود و این اتفاق محاسنی نیز دارد. ضمن اینکه قرار است از نظر ریالی نیز یک و نیم میلیون یورو به ایران پرداخت شود که البته پیش از این ملانوروزی به خبرنگار مهر در این باره گفته بود: ما اگر از برپایی این نمایشگاه پول نقد دریافت کنیم مجبور هستیم به خزانه دولت واریز کنیم تا سال آینده با کسر بخشی از پول، این پول به ارشاد بازگردد و به موزه تخصیص یابد.
وی ادامه داد: ما با بنیادی وارد مذاکره شدیم که تبلیغات و اسپانسرینگ کار را انجام بدهد و بنا داریم با این قرارداد کاری کنیم که در ازای پول نقد، موزه تجهیز شود و بتوانیم برای موزه امکانات و تجهیزات بگیریم. مثلا نور مناسب یا وسایل رطوبتی و... اگر با این معامله پایاپای موافقت شود اتفاق خوبی می افتد. مثلا فرض کنید ما یک و نیم میلیون یورو برای برپایی نمایشگاه دریافت کنیم و در ازای همان مبلغ امکانات برای موزه بگیریم یا کار خریداری کنیم.
درآمد یک و نیم میلیون یورویی چگونه به دست موزه هنرهای معاصر تهران می‌رسد
درباره این نکاتی که ملانوروزی مطرح کرد با علی جنتی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی صحبت کردیم که وی درباره تفاهمنامه میان موزه هنرهای معاصر تهران و موزه های برلین و رم برای نمایش آثار گنجینه موزه و اختصاص درآمد یک و نیم میلیون یورویی این رویداد به موزه هنرهای معاصر برای تجهیز امکانات موزه هنرهای معاصر تهران اینگونه گفت: ما دنبال این هستیم که راه قانونی برای این اتفاق را پیدا کنیم اما در شرایط فعلی موزه یک نهاد دولتی است و هر درآمدی که داشته باشد باید به خزانه دولت برگردد و درآمدش به موزه نمی رسد مگر اینکه در قانون بودجه مقرر شود که مثلا تا سقف ۱۰ میلیون یورو درآمد موزه به خود موزه برگشت داده شود که در حال حاضر چنین قانونی وجود ندارد.
وی ادامه داد: آن زمان که بحث ملحق شدن موزه به بنیاد رودکی مطرح شد ما دنبال همین بودیم که راه قانونی برای استفاده موزه از درآمدهای خودش را پیدا کنیم اما چون سوءتفاهم هایی ایجاد شد جلوی آن را گرفتیم و الان دنبال راه های قانونی دیگری هستیم.
در بخش دیگر این گزارش سراغ رضا نامی، هنرمند و کارشناس هنری رفتیم که او نیز درباره این رویداد هنری به خبرنگار مهر گفت: نفس امانت سپاری و قراردادهای بین المللی این چنینی خوب و همه جای دنیا متداول است اما مهم این است که شان ایران و آثاری که در اختیار دارد، حفظ شود. در گذشته ما مستقیم عمل می کردیم و با سفرا و مدیران موزه وارد بحث می شدیم و واسطه ای این میان نبود. باید در این باره هم نگاه کنیم ببینیم چه پیش زمینه ای برای این قرارداد وجود دارد.
وی درباره نمایش آثار گنجینه در موزه های معتبرتر نیز بیان کرد: به اعتقاد من زیاد مهم نیست آثار ما لزوما به موزه های درجه یک دنیا برود. هر چند حق این آثار است که در موزه مدرن لندن به نمایش در بیاید اما از آنجا که ما بزرگترین گنجینه آثار غربی را خارج از خود غرب در اختیار داریم نمایش این آثار به هر شکلی اهمیت پیدا می کند. این نمایش آثار، جلوی شایعه ها را می گیرد؛ شایعه هایی که حرف از فروختن این آثار توسط موزه هنرهای معاصر تهران می زند. وقتی اثری به یک موزه دیگر برای نمایش می رود اصالتش حفظ می شود، بیمه می شود و شناسایی مجدد می شود. حیف است این آثار در گنجینه بماند و دیده نشود.
نامی ادامه داد: این اتفاق، تبلیغی برای کشورمان است که بگوییم ما ملت فرهنگی هستیم. آن هم در این روزگار که هجمه علیه کشورمان زیاد است.
اما به اعتقاد وی، این رویداد در صورتی هدف گذاری درستی خواهد داشت که آثار گنجینه به عنوان گنجینه موزه هنرهای معاصر تهران به شکل اختصاصی در یک موزه دیگر به نمایش در بیاید و نه به عنوان تکمیل کننده موزه ای دیگر.
این هنرمند که چندی در موزه هنرهای معاصر تهران به عنوان کارشناس فعال بود به بحث بیمه ای آثار نیز اشاره کرد و گفت: نکته مهمتر این است که این آثار باید به قیمت حقیقی و حتی بالاتر از قیمت حقیقی بیمه شوند و بیمه خوبی هم شوند و همه این مسائل باید شفاف اعلام شود. قطعا ما بودجه ای برای بیمه کردن این آثار نداریم چون برای کارهای فرهنگی خودمان هم بودجه نداریم.
اما انتخاب آثار ایرانی هم بحث دیگر این موضوع است. وقتی به انتخاب آثار برای حضور در جشنواره ای مثل ونیز نگاه می کنیم متوجه حضور نگاه بعضا غیر کارشناسانه و غیر تخصصی در انتخاب آثار می شویم. ضمن اینکه بهترین نمونه های ایرانی موجود در موزه هنرهای معاصر تهران از هنرمندان مدرنیست ایرانی است و کمتر اثر شاخصی از هنر معاصر در این گنجینه موجود است.
نامی درباره انتخاب آثار ایرانی نیز گفت: باید شورایی از چند هنرمند و هنرشناس تشکیل شود تا بتوانند الگویی ارائه دهند و آثاری انتخاب شوند که به خوبی معرف هنر مدرن و معاصر کشورمان باشد. نباید در این میان نظرهای شخصی تاثیرگذار باشد. حتی یک کیوریتور خارجی هم نمی تواند انتخاب های درستی از آثار ایرانی داشته باشد. باید آثاری انتخاب شود که در جامعه بین المللی حرفی برای گفتن داشته باشد و در روند هنر معاصر تاثیر گذار بوده باشد.
الان زمان مناسبی برای این کار نیست
لیلی گلستان، مدیر گالری گلستان که پس از انقلاب و زمان راه اندازی موزه هنرهای معاصر مسئول ثبت آثار گنجینه بوده با انتقاد از زمان برپایی این نمایشگاه و خارج کردن آثار گنجینه از ایران به خبرنگار مهر توضیح داد: این اتفاق بین موزه ها زیاد رخ می دهد که کاری را از موزه به امانت می دهند و در ادامه، آنها آثارشان را به موزه دیگر برای نمایش می آورند اما در حال حاضر ما در یک موقعیت استثنایی قرار داریم. اگر این ۳۰ کاری که داریم یک جا به خارج از کشور می فرستیم و از بهترین کارهای گنجینه ای ما نیز است به دلیل تحریم ها گرو گرفته شود ما چه می کنیم؟ در واقع در حال حاضر ریسک و خطر این کار بسیار زیاد است.
وی ادامه داد: ما می توانستیم همه این ۳۰ کار را یکجا نفرستیم. مثلا ۱۰ کار ایرانی و ۱۰ کار خارجی را ابتدا بفرستیم. باید بدانیم گنجینه ما در آسیا بی نظیر است و الان زمان ریسک کردن نیست.
این گالری‌دار در پاسخ به اینکه چرا تا این حد احساس خطر و ریسک در این حرکت مشاهده می کنید، گفت: من معتقدم الان زمان ریسک کردن نیست. شما ببینید به تازگی چه اتفاقاتی در اروپا می افتد. ضمنا برجام هم هنوز به نقطه نهایی نرسیده است. در چنین شرایطی اگر تحریم ها برگردد یا یک نفر به تلافی هر چه که فکر می کند درست است بیاید در موزه مثلا آسیبی به تابلوی ما برساند یا هر اتفاق دیگری چه کسی جوابگوست؟ این موزه ها موزه های بدی نیستند ولی کلا چه تضمینی برای سلامت برگزار شدن این نمایشگاه ها در این شرایط که دنیا در آرامش نیست، وجود دارد؟
وی در پایان گفت: حداقل کاری که می توان کرد این است که کارها با بیمه خوب راهی شوند ولی هنوز می گویم باید صبر کنیم تا دنیا کمی به صلح برسد بعد چنین کاری را انجام دهیم یا لااقل با تعداد کمتری اثر سراغ این قراردادها برویم.
پرسش های بی پاسخ
اهمیت این آثار به اندازه ای است که ادوارد لوسی اسمیت مورخ انگلیسی و منتقد مطرح هنر معاصر جهان درباره این مجموعه گفته است: موزه هنرهای معاصر تهران یکی از مهم ترین و کامل ترین مجموعه شاهکارهای هنر تجسمی معاصر جهان را در اختیار دارد. گنجینه این موزه با در بر داشتن آثاری از آغاز دهه ۱۸۷۰ تا پایان دهه ۱۹۸۰ تصویری جامع از رویدادهای مهم پیشرفت و توسعه هنر نقاشی و مجسمه سازی غرب از طلوع امپرسیونیسم تا پیروزی مینی مالیسم ارائه می کند.
این مورخ برجسته همچنین معتقد است که مجموعه آثار موزه هنرهای معاصر تهران مهمترین مجموعه هنری در این دوره زمانی در خارج از مرزهای اروپا و آمریکای شمالی در جهان است.
۱۳ می ۲۰۱۴ یکی از روزنامه های هنری در آلمان و اروپا با عنوان «فرانکفورتر آلگماینه» گزارشی درباره گنجینه آثار هنری موزه هنرهای معاصر تهران به تاریخ ۱۳ می ۲۰۱۴ منتشر کرد و ارزش آثار خارجی گنجینه را ۳ هزار میلیارد یورو تخمین زد.
در بخش خارجی گنجینه موزه، حدود ۱۵۰۰ اثر داریم که از این میان چکیده و آثار شاخص آن که ما به آنها می بالیم حدود ۲۰۰ اثر است.
حالا بخش مهمی از آثار گنجینه قرار است راهی برلین و رم شود. هرچند مجید ملانوروزی در این مدت به برخی از سوال ها درباره این تفاهمنامه ها پاسخ داده است اما هنوز شفافیت های لازم در خصوص مواردی که در این گزارش به آنها اشاره شد، وجود ندارد. مواردی چون نام دقیق موزه ها و میزان اعتبارشان، نام آثار خارجی و ایرانی مدنظر قرار گرفته، درآمد دقیق حاصل از نمایش این آثار و چگونگی اختصاصش به موزه هنرهای معاصر تهران، چرایی برگزاری این نمایشگاه ها با این تعداد بالا از آثار گنجینه، میزان اطمینان از بازگشت سلامت آثار به تهران و ...
شاید در روزهای باقیمانده پاسخ برخی از این ابهامات داده شود.
