با توجه به موقعیت کنونی جمهوری آذربایجان و اشغال بیست درصد از اراضی این کشور از سوی ارمنستان مقامات این کشور سعی دارند بیشترین مناسبات را با تعداد هرچه بیشتری از کشورهای مسلمان برقرار نمایند.
به گزارش تیترآزاد به نقل از آناج، تنش در روابط جمهوری اسلامی ایران و عربستان کماکان پا برجاست. این تنش تنها محصول اتفاقات مراسم حج سال گذشته و کشته شدن صدها تن از حجاج ایرانی در این حادثه نیست، بلکه در این تنش تحولات خاورمیانه و علی الخصوص سوریه نقش بسزایی دارند.
در نشست هفته قبل در ریاض که با همراهی دونالد ترامپ برگزار شد و جمهوری آذربایجان نیز در آن نشست حضور یافت موضوع ناتوی اسلامی! مورد مذاکره قرار گرفت. بی‌‌تردید این نشست و حتی اتحاد نظامی مورد مذاکره در این نشست به عنوان بستر سازی برای تشکیل بلوک مخالف ایران تلقی می‌شود و در اصل همین نشست و ناتوی اسلامی مطرح شده در آن باعث شد که مقام معظم رهبری موضع قاطعانه‌ای در مقابل آل سعود و بانیان دیگر این نشست بگیرد.
بی‌گمان مقامات باکو نیز از این موضع ایران و تنش‌های موجود بین عربستان سعودی و جمهوری اسلامی ایران آگاهند و بالطبع جمهوری آذربایجان در تمامی شرایط تلاش می‌کند تا روابط حسنه‌ای با جمهوری اسلامی ایران به عنوان همسایه خود داشته باشد؛ علی الخصوص به برقراری و ارتقای مناسبات اقتصادی و تجاری با ایران توجه ویژه‌ای داشته است.
بارزترین نمونه برای این رفتار سیاسی جمهوری آذربایجان، مشارکت این کشور در پروژه کریدور شمال-جنوب با حضور جمهوری اسلامی ایران و روسیه بوده است. این توافقنامه در تابستان سال گذشته با حضور روسای جمهور سه کشور به انجام رسید. پروژه با موفقیت در حال اجرایی شدن است و روسای جمهور سه کشور در ماه ژوئن در تهران گرد هم آمده و روند پیشرفت پروژه را بررسی خواهند کرد.
از طرفی دیگر تداوم مناسبات بین جمهوری آذربایجان و ایران مورد توجه تهران نیز می‌باشد، به طوری که ارتقای مناسبات بین طرفین در تماس تلفنی الهام علی اف با حسن روحانی از طرف هر دو رئیس جمهور مورد تاکید قرار گرفت. علاوه بر این به موضوعات مختلفی از جمله امنیت منطقه‌ای، کریدور شمال-جنوب، همکاری در حوزه نفت و گاز، توریسم و کشاورزی نیز پرداخته شده است.
به این نکته نیز باید توجه داشت که حجم مبادلات بین دو کشور در 4 سال گذشته به بیشترین سطح خود رسیده و تمامی پروژه‌ها و توافقنامه های امضا شده بین طرفین با موفقیت اجرا شده است.
وجه دیگر این مناسبات و ارتقای مناسبات اقتصادی بین ایران و جمهوری آذربایجان کم رنگ‌تر شدن نقش و جایگاه ارمنستان است. این کاهش اهمیت ارمنستان غیر مستقیم به تثبیت جایگاه جمهوری آذربایجان در قفقاز جنوبی کمک می‌کند. از این نقطه نظر می‌توان گفت منافع اقتصادی مشترک در بلند مدت می‌تواند اهداف مشترکی را برای دو کشور ایران و جمهوری آذربایجان رقم بزند.
اما نکته بسیار مهم در روابط جمهوری آذربایجان با پاکستان و عربستان سعودی موضعی است که این دو کشور در قبال ارمنستان گرفته‌اند. این دو کشور ارمنستان را به دلیل سیاست‌های اشغال گرایانه به رسمیت نمی‌شناسند.
وجود تنها این مولفه در شرایط کنونی جمهوری آذربایجان و بدنه اجتماعی کشور کافی است تا مقامات این کشور به تقویت روابط با دو کشور یاد شده اهتمام ورزند اما با تمامی این اوصاف جمهوری آذربایجان از جایگاه مهم جمهوری اسلامی ایران در حل مسائل منطقه‌ای غافل نخواهد شد.
در این میان شاید چنین به نظر بیاید که جمهوری آذربایجان در انتخابی سخت بین ایران و عربستان ناگزیر خواهد ماند؛ در حالی که منطق دیپلماسی حکم می‌کند که سردمداران باکو چنانکه در گذشته نیز نشان داده‌اند با احتیاط عمل کرده و سعی کنند تا تعادل در روابط خود با دو کشور را حفظ نمایند. زیرا آن‌ها به خوبی بر این موضوع واقف‌اند که در حل مناقشه قره باغ به هر صورتی به جمهوری اسلامی ایران، ترکیه، عربستان و پاکستان هم زمان نیاز خواهند داشت.
حتی شاید جمهوری آذربایجان تلاش نماید به عنوان پلی برای حل مشکلات فی ما بین جمهوری اسلامی ایران و عربستان عمل کند، همچنانکه این نقش را در ترمیم روابط بین ترکیه و روسیه بازی کرده است.
