یکی از نشانه‌های استرس‌زای بیماری تخمدان پلی کیستیک، ناباروری است. البته این بدان معنا نیست که فرد مبتلا اصلاً باردار نخواهد شد، بلکه ممکن است دیرتر باردار شود یا برای قاعدگی نیاز به تنظیم قاعدگی و درمان کمکی داشته باشد.
به گزارش تیتر آزاد به نقل از نیلکوه مرکز بهداشت و درمان گالیکش در مطلبی به بیماری تخمدان پلی کیستیک و ناباروری در زنان پرداخته که در ذیل می‌خوانید:
بیماری تخمدان پلی کیستیک بیماری نسبتاً شایع خانم‌ها در سن باروری (15-45 سال) است.
در این بیماری اختلالات هورمونی موجب تغییراتی می‌گردد که به دنبال آن قاعدگی، وضعیت و توانایی باروری، شکل ظاهری خانم‌ها تحت تأثیر قرار می‌گیرد.
این بیماری از شایع‌ترین اختلال غده‌های داخلی است و حدود 5-10 درصد خانم‌ها به آن مبتلا هستند. یعنی از هر 10-20 خانم در سنین باروری، یک نفر مبتلابه بیماری تخمدان پلی کیستیک است.
شیوع این بیماری در ایران 12-15 درصد گزارش‌شده است.
به نظر می‌رسد امروزه با تغییر شیوه زندگی ،کاهش فعالیت فیزیکی و افزایش وزن، شیوع این بیماری در جامعه بیشتر شده باشد.
یکی از نشانه‌های استرس‌زای بیماری تخمدان پلی کیستیک، ناباروری است. البته این بدان معنا نیست که فرد مبتلا اصلاً باردار نخواهد شد، بلکه ممکن است دیرتر باردار شود یا برای قاعدگی نیاز به تنظیم قاعدگی و درمان کمکی داشته باشد.
علائم شایع بیماری تخمدان پلی کیستیک عبارت‌اند از:
1- قاعدگی نامنظم یا عدم قاعدگی:
این بیماری، قبل از بلوغ با اختلال در تنظیم هورمون‌ها و افزایش تدریجی وزن شروع‌شده ولی علائم آن در دوران بلوغ نمایان می‌شود. گاهی ممکن است پیشرفت این بیماری به علت عدم توجه به نظم قاعدگی توسط فرد یا والدین وی منجر به بروز دیگر علائم دیررس ازجمله ناباروری گردد و در این صورت تشخیص این مسئله، معمولاً تا پس از ازدواج به تأخیر می‌افتد. (قاعدگی نامنظم (فاصله قاعدگی‌های بیش از 35 روز)- قاعدگی با حجم خونریزی زیاد-عدم قاعدگی به مدت بیش از 6 ماه)
2- رشد موهای زائد:
افزایش هورمون‌های مردانه در خانم‌های مبتلابه این بیماری موجب افزایش رشد و تعداد موهای زائد می‌گردد. این افزایش در ناحیه صورت، پشت، شکم، نوک پستان‌ها و ران‌ها دیده می‌شود.
3- نازک شدن و ریزش موهای سر:
این مشکل در حدود 40 تا 70 درصد از افراد مبتلابه بیماری پلی کیستیک تخمدان انفاق افتد. این مشکل ناشی از افزایش هورمون‌های مردانه است. البته باید به یادداشت ریزش 100-15 تار موی سر در روز طبیعی بوده و ریزش بیشتر از آن‌که معمولاً پس از شستن یا هنگام شانه زدن موی سردیده می‌شود می‌تواند از علائم این بیماری باشد.
4- چرب بودن پوست و جوش صورت (آکنه)
این علامت نیز ناشی از افزایش هورمون‌های مردانه است. جوش‌ها (آکنه) روی صورت، پشت، سایر نقاط بدن ظاهر می‌گردند. هرچند جوش صورت در سن بلوغ دیده می‌شود ولی در مبتلایان به بیماری تخمدان پلی کیستیک، آکنه در هر سنی حتی غیر از بلوغ شایع است. این جوش‌ها برخلاف جوش‌های معمولی به‌راحتی به درمان پاسخ نمی‌دهند. در برخی موارد به علت افزایش هورمون‌های مردانه پوست گردن، کشاله ران، زیر بغل و اندام تناسلی به رنگ تیره درمی‌آید.
5- افزایش وزن و افزایش چربی شکمی
بیماری تخمدان پلی کیستیک در خانم‌هایی که وزن بالا دارند نسبت به خانم‌های دارای وزن طبیعی بیشتر دیده می‌شود.بالاتر بودن هورمون‌های مردانه سبب تغییراتی در بافت چربی شکم می‌گردد که باعث بیشتر شدن چاقی شکمی در این افراد می‌شود. معمولاً افراد مبتلا خیلی راحت افزایش وزن پیدا می‌کنند ولی باوجود رژیم‌های غذایی به‌سختی وزن آن‌ها کاهش پیدا می‌کند.
6-تأخیر یا مشکل در باردارشدن:
به علت نامنظم شدن فاصله قاعدگی‌ها ،معمولاً تخمک‌گذاری در این افراد نامشخص است ونمی‌توانند برای زمان تماس جنسی با همسر خود برنامه‌ریزی دقیقی داشته باشند. تخمک‌گذاری در افرادی که قاعدگی منظمی دارند در حوالی روز چهاردهم یعنی 14 روز قبل از شروع قاعدگی بعدی اتفاق می‌افتد ولی در خانم‌های مبتلابه این بیماری، به علت نامنظم بودن فواصل قاعدگی نمی‌توان زمان تخمک‌گذاری را حدس زد و در زمان مناسب برای بارداری اقدام نمود. البته تمام خانم‌های مبتلابه بیماری پلی کیستیک مشکل باروری ندارند و حتی برخی از آنان به‌طور طبیعی و بدون درمان دارویی باردار می‌شوند.
علت بیماری تخمدان پلی کیستیک:
علت این بیماری ناشناخته است. این بیماری در بعضی از خانواده‌ها بیشتر دیده می‌شود و به همین خاطر امروزه احتمال ارثی بودن این بیماری نیز مطرح است. اگر هر یک از وابستگان فرد مانند مادر، خاله و یا خواهر او مبتلابه بیماری تخمدان پلی کیستیک باشند،احتمال ابتلای فرد به این بیماری بیشتر می‌شود.
تشخیص بیماری تخمدان پلی کیستیک:
ا- تاریخچه پزشکی:
در بررسی سوابق پزشکی، پزشک در مورد الگوی قاعدگی، تغییرات وزن و علائم دیگر بیماری مثل رشد موهای زائد سؤال خواهد کرد.
2- معاینه کلی
فشارخون، وزن، قد، نمایه توده بدنی و دور کمر توسط پزشک اندازه‌گیری می‌شود. چگونگی رشد مو در قسمت‌های مختلف بدن مثل چانه، صورت، پشت، شکم، ران و سینه بررسی می‌شود. همچنین نازک شدن و ریزش موی سر نیز بررسی خواهد شد.
3-آزمایش خون:
آزمایش خون برای اندازه‌گیری هورمون‌ها، به‌ویژه هورمون‌های جنسی و مردانه انجام می‌شود. همچنین میزان کلسترول، چربی‌ها و قند خون هم اندازه‌گیری می‌شود.
4- سونوگرافی:
در خانم‌های مبتلابه بیماری پلی کیستیک تعداد کیست‌ها خیلی زیادتر از تعداد کیست‌هایی است که در خانم‌های سالم دیده می‌شود. این فولیکول‌ها یا کیست‌های ریز نیازی به جراحی ندارند. همچنین با سونوگرافی پوشش داخلی رحم نیز بررسی می‌شود. به دلیل طبیعی نبودن وضع هورمون‌ها و با توجه به نامنظم بودن قاعدگی‌ها ممکن است پوشش داخلی رحم از حالت طبیعی خارج‌شده و ضخیم شود.
آیا بیماری تخمدان پلی کیستیک در درازمدت فرد مبتلا را در معرض مشکلات سلامتی قرار می‌دهد؟
1-درصد قابل‌توجهی از افراد مبتلابه تخمدان پلی کیستیک از ناباروری رنج می‌برند. این افراد برای باردارشدن نیاز به درمان دارند.
2-احتمال ابتلا به دیابت در این افراد بیشتر است و معمولاً پیش از 40 سالگی دیده می‌شود. بیش از 50 درصد افراد مبتلابه این بیماری، به بیماری دیابت مبتلا خواهند شد.
3- خطر مشکلات و حملات قلبی در خانم‌های مبتلا 4-7 برابر بیشتر از خانم‌های غیر مبتلاست.
4- این افراد در معرض خطر افزایش فشارخون هستند.
5- خانم‌های مبتلابه این بیماری دچار اختلال در چربی خون شده و ممکن است مشکلات مختلفی در مقدار چربی‌های خون پیدا کنند.
6-این افراد در صورت چاقی زیاد در معرض برخی مشکلات تنفسی، به‌ویژه در زمان خواب هستند.
7- اضطراب و افسردگی در این افراد بیشتر است. این امر ناشی از نگرانی از تأخیر بارداری،نگرانی از ظاهر فرد و...است.
8- به دلیل قاعدگی نامنظم، عدم تخمک‌گذاری و هورمون استروژن،پوشش داخلی رحم ضخیم می‌شود که این ضخیم شدن در درازمدت می‌تواند باعث بیماری‌های بدخیم رحمی می‌گردد.
9-خانم‌های مبتلابه این بیماری در دوران بارداری نیاز به مراقبت‌های دقیق‌تری دارند. این مسئله به دلیل احتمال بیشتر به وجود آمدن برخی از عوارض مانند دیابت و فشارخون است.
پیشگیری:
بیماری تخمدان پلی کیستیک قابل‌پیشگیری نیست ولی تشخیص زودرس و درمان آن از عوارض طولانی‌مدت مانند ناباروری، سندرم متابولیک، چاقی، دیابت و بیماری قلبی جلوگیری می‌کند. شیوه زندگی سالم ضمن بهبود مشکلات هورمونی به کاهش علامت‌های بیماری کمک نموده و تخمک‌گذاری را بهبود می‌بخشد.
توصیه‌های پزشکی به بیماران:
رعایت برخی از اصول خود مراقبتی توسط فرد به درمان و کنترل علائم بیماری کمک خواهد کرد. برخی از این اصول در اسلاید بعدی عنوان‌شده است:
داشتن رژیم غذایی متعادل:
کنترل و کاهش وزن
ترک سیگار
خانم مبتلابه بیماری تخمدان پلی کیستیک که باردار می‌گردد به چه نکاتی باید توجه نماید؟
سقط خودبه‌خودی
دیابت بارداری
افزایش فشارخون بارداری
زایمان زودرس
افزایش احتمال بستری نوزادان مادران مبتلابه بیماری در بخش مراقبت‌های ویژه
درمان بیماری تخمدان پلی کیستیک:
این بیماری درمان قطعی ندارد ولی علائم آن قابل‌درمان و کنترل است.اهداف درمانی این بیماری شامل کنترل علائم بیماری،حل مشکلات ناباروری، پیشگیری از ابتلای به بیماری‌های قلبی و دیابت و... است.
در صورت بالا بودن وزن،کاهش آن و رژیم غذایی سالم می‌تواند برخی از علائم بیماری را کمتر کند. کاهش چند کیلو از وزن(حتی 5درصد کاهش وزن)ممکن است باعث شود که تخمدان‌ها عملکرد طبیعی خود را پیدا کنند و مشکل ناباروری نیز برطرف گردد.
ضمن اینکه کاهش وزن خطر دیابت را نیز در تعدادی از زنان مبتلا کاهش می‌دهد. کاهش وزن با یک برنامه غذایی سالم و ورزش(40 دقیقه سه بار در هفته)به دست می‌آید.برای بهبود علائمی مانند رشد موهای زائد، قاعدگی نامنظم و مشکلات باروری از درمان طبی و داروها استفاده می‌شود.
البته لازم به ذکر است که تمامی افراد مبتلابه بیماری تخمدان پلی کستیک به درمان‌های دارویی پاسخ نمی‌دهند. در این موارد درمان‌های جراحی کمک‌کننده خواهد بود. همچنین در برخی موارد مقاوم به کاهش وزن روش‌های جراحی چاقی می‌تواند در برگشت علائم و افزایش شانس بارداری سالم کمک‌کننده باشد.
باید توجه داشت که کیست‌های موجود در تخمدان‌ها مضر نبوده و نیاز به عمل جراحی ندارند.
خلاصه:
بیماری تخمدان پلی کیستیک به مجموعه‌ای از علائم و نشانه‌ها گفته می‌شود که شامل بی‌نظمی یا عدم قاعدگی، چاقی، آکنه و افزایش موهای زائد بدن، نازک شدن و کاهش موی سر است.
یکی از عوارض مهم و آزاردهنده این بیماری تأخیر در بارداری و ناباروری است.
در زنان مبتلابه این بیماری، احتمال چاقی، دیابت، فشارخون بالا و بیماری قلبی بیشتر است. ازآنجاکه علائم و عوارض این بیماری وابسته به اختلال قاعدگی و افزایش هورمون‌های مردانه است، پس بی‌نظمی قاعدگی باید جدی گرفته شود.
با درمان‌های خاص خطر عوارض به حداقل کاهش پیدا می‌نماید. بهترین درمان مستقیماً با علائم تخمدان پلی کیستیک در ارتباط است.
انتهای پیام/
