بارش‌ها که در چند سال اخیر برای گلستان کم و در برخی ماه‌ها کمیاب شده در اردیبهشت امسال کاهش 10 درصدی داشته و در خرداد نیز نگرانی از آسیب‌های خشکسالی و کمبود آب در استان بیشتر شده است.
به گزارش تیترآزاد، استان به ظاهر سرسبز، معتدل و پرباران گلستان در چند سال اخیر در پی کاهش نزولات جوی با بحران کم آبی و مشکل تامین آب برای بخش‌های مختلف از جمله خانگی و کشاورزی مواجه شده است.
این کمبودها با عدم مدیریت مصرف در این دو بخش همراهی شده است و اینک زنگ خطر جدید با افزایش بی‌سابقه دمای هوا در خرداد به صدا در آمده است، به طور معمول افزایش افزون بر 47 درجه دما در فصل بهار در استان گلستان بی سابقه است، اما هم اینک با توجه به این شرایط جوی باید منتظر مشکلات بیشتری در بحث خشکسالی، کمبود آب، افزایش احتمال بروز آتش سوزی در عرصه‌های کشاورزی، جنگلی و مرتعی بود که آتش در مزارع گندم استان گلستان از آن جمله است.
مدیر عامل سابق شرکت آب منطقه‌ای گلستان در این زمینه با اشاره به بحران تامین آب در استان گفت: میانگین بارندگی گلستان در اردیبهشت 1394 در مقایسه با سال گذشته بیش از 10 درصد کاهش داشته و نسبت به دوره شاخص درازمدت 64 درصد کمتر بوده است.
ایرج حیدریان در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا، با ابراز نگرانی از وضعیت نامطلوب آب‌های سطحی و زیرزمینی گلستان اظهار کرد: میزان بارش‌های استان از ابتدای مهر 1393 (آغازسال آبی) تا پایان اردیبهشت 94 در مقایسه با دوره درازمدت حدود 16.5 درصد کاهش یافته است.
وی بیشترین بارندگی اردیبهشت را در محدوده گالیکش در شرق استان و با بیش از 43 میلیمتر و کم ترین میزان را در محدوده شهرستان گمیشان در شمال غرب گلستان و تنها حدود یک میلیمتر اعلام کرد.
به گفته وی، میانگین بارندگی در محدوده گرگان مرکز استان که ناحیه‌ای معتدل و سرسبز محسوب می‌شود، تنها 21.5 میلیمتر بوده که این رقم در مقایسه با مدت مشابه درازمدت بیش از 62 درصد کاهش دارد.
حیدریان، جریان رودخانه‌ها را نیز در مهرماه سال 93 لغایت پایان اردیبهشت سال جاری، نسبت به دوره شاخص در حوضه قره‌سو با حدود 93 درصد و در حوضه گرگانرود با بیش از 68 درصد کاهش عنوان کرد و گفت: ذخیره آبخوان‌های آزاد زیرزمینی استان گلستان نیز در ماه گذشته افزون بر 116میلیون متر مکعب کاهش داشته است.
به گفته وی، این کاهش در مقایسه با متوسط 23 سال گذشته، بیش از 179 میلیون متر مکعب است.
وی با نگران کننده خواندن وضعیت آب‌های زیرزمینی و سطحی استان، از کشاورزان و صاحبان چاههای کشاورزی خواست که ضمن تمدید پروانهها، ملزم به رعایت مفاد پروانه بهرهبرداری صادره و برداشت حداکثر تا سقف مجاز تعیین شده از آب چاه‌ها صرفاً برای کشت محصولاتی غیر از شالی باشند.
از سوی دیگر مدیر دفتر بهره برداری و نگهداری از تاسیسات آبی شرکت آب منطقه‌ای گلستان، حجم کل ذخیره آب سدهای در دست بهره برداری استان را در چهار روز اول ماه جاری نسبت به زمان مشابه سال گذشته با بیش از 27 درصد کاهش اعلام کرد و گفت: حجم کل آبگیری سدهای استان در این تاریخ حدود 23 درصد ظرفیت و از نظر حجم حدود 69 میلیون متر مکعب بوده و این درحالی است که حجم کل آبگیری سدهای استان در زمان مشابه سال قبل بیش از 94 میلیون متر مکعب با درصد آبگیری حدود 31.5درصد بوده است.
استان گلستان 14 سد فعال، سه سد در دست احداث و دو سد در حال مطالعه دارد و مجموع سدهای استان در درازمدت باید به 21 مورد افزایش یابد.
مدیر دفتر بهره برداری و نگهداری از تاسیسات آبی شرکت آب منطقه‌ای گلستان با اشاره به وضعیت نامطلوب حجم آورد رودخانه ها و آب موجود مخازن سدهای گلستان اضافه کرد: هم اکنون در حوضه آبریز گرگانرود سدهای بوستان و گلستان به ترتیب 50 و 46 درصد و سد وشمگیر نیز تنها به میزان 12 درصد آبگیری شده است.
یحیی لطفی تصریح کرد: در حوضه آبریز قره سو، سد کوثر حدود 30درصد آبگیری داشته که در مقایسه با سال قبل بالغ بر 32 درصد کاهش داشته است.
لطفی نیز از کشاورزان خواست که ضمن پزهیز از برداشت غیرمجاز، در صرفه جویی و مصرف بهینه آب تلاش کرده و هدر رفت این مایع حیات را به حداقل برسانند.
وی ادامه داد: طبق آمارها میزان مصرف آب توسط هر یک از شهروندان بالغ بر230 لیتر در شبانه روز است که از استاندارد تعریف شده 150 لیتر، بیشتر بوده و بنا براین تصحیح الگوهای رفتاری و مصرفی شهروندان و اعمال دقیق مدیریت مصرف می‌تواند به گذر از تنش آبی موجود کمک کند.
لطفی یادآور شد: ظرفیت آب‌های سطحی و زیرزمینی استان با میانگین بارندگی سالانه 455 میلی متر، در مجموع 48.2 میلیارد مترمکعب بوده که 49 درصد آن آب‌های سطحی و 51 درصد زیرزمینی است.
وی ادامه داد: از سوی دیگر در حالی که حدود 90 درصد آب‌های زیرزمینی نیز در حال استحصال است، تنها مدیریت مصرف آب در بخش کشاورزی و خانگی می‌تواند به مدد آب باقی مانده در ته چاه‌ها و مخازن سدهای گلستان آمده و گذر منطقه از بحران خشکسالی را آسان تر کند.
معاون بهره برداری شرکت آب و فاضلاب گلستان نیز وضعیت بارندگی استان را در چند سال اخیر نامناسب ارزیابی کرد و گفت: بزرگترین کاهش بارندگی بوقوع پیوسته از بدو تاسیس ایستگاه‌های هیدرومتری تاکنون در استان گلستان مربوط به سال آبی جاری است.
مهیار خسروی در گفت‌وگو با ایسنا اظهارکرد: سال آبی از مهر 92 لغایت شهریور 93 سال خشکی محسوب می‌شد، اما وضعیت بارش‌ها در سال آبی جاری در مقایسه با آن کاهش چهار درصدی داشته و نگران کننده تر است.
وی میانگین بارش استان را در سال آبی جاری تا کنون 311 میلی متر اعلام کرد و گفت: این میزان در مقایسه با آمار بلند مدت کاهش چشمگیر دارد.
خسروی فروردین و اردیبهشت را ماه‌های پر باران بیان کرد و افزود: این درحالی است که طی این دوماه در سال جاری نسبت به میانگین بلندمدت در میزان نزولات جوی و آورد رودخانه‌های استان کاهش چشمگیری داشته‌ایم.
به گفته وی، برای مقابله با خشکسالی و کاهش اثرات آن و جبران عقب ماندگی گلستان در ارایه خدمات آبفا نیازمند توجه جدی به تکمیل طرح‌های ملی آبرسانی، بهره مندی از آب‌های سطحی و سدها، تقویت اعتبارات بخش فاضلاب برای حفظ محیط زیست و منابع آب در دسترس، استفاده از منابع آب غیرمتعارف و بهره مندی از آب شیرین کن‌ها، بارورکردن ابرها و در نهایت قیمت گذاری اقتصادی آب و افزایش بهره وری آب در بخش‌های کشاورزی، شرب و صنعت هستیم.
مدیرکل مدیریت بحران گلستان نیز با یادآوری تغییرات جوی و افزایش دما در استان گفت: این گرما نه تنها جنگلهای گلستان بلکه منابع آبی استان را نیز تهدید میکند.
صادقعلی مقدم در این خصوص و در آستانه فصل گرما ضمن اعلام وضعیت و شرایط خاص فصلی بر آمادگی دستگاههای متولی برای روبروشدن با حوادث احتمالی تاکید کرد.
معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری گلستان نیزبا اشاره به کمبود جدی منابع آبی استان گفت: تنها دو شهر بزرگ گرگان و گنبدکاووس به دلیل تغییر کمی و کیفی در آبخوان‌ها با کمبود 375 لیتر آب در ثانیه مواجه هستند.
به گفته رضا مروتی، از سوی دیگر هنوز آب مورد نیاز برخی روستاها از طریق تانکر تأمین می‌شود که مدیران استانی و کشوری باید برای حل این معضل چاره اندیشی کنند.
وی ادامه داد: باید توجه داشت که بر خلاف سایر استان‌ها هنوز نیمی از جمعیت گلستان در روستاها سکونت دارند.
مروتی با اشاره به خشکسالی‌های پی درپی یادآورشد: منابع آبی گلستان در شمال استان بسیار فقیر، در مناطق مرکزی از یک غنای معمولی و در جنوب از لحاظ کیفیت و غنا وضعیت مطلوب‌تری دارند، ولی همچنان با روند افولی مواجه هستیم.
معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری گلستان تصریح کرد: قریب به یک هزار و 10 روستا در استان وجود دارد که از این میان 907 روستا دارای سکنه بوده و از این تعداد 857 روستا از آب شرب بهره مند هستند. 130 حلقه چاه، 192 دهنه چشمه و یک هزار و 186 کیلومتر شبکه توزیع آب و فاضلاب روستایی در استان گلستان وجود دارد.هم اینک حدود 88 درصد جمعیت روستایی گلستان زیر پوشش شرکت آبفار قرار دارند که این رقم در سال 85 نزدیک به 74 درصد بود.
مدیرعامل شرکت آبفار گلستان نیز معتقد است که سطح آبرسانی در استان زیر 90 درصد است و صنعت آب و فاضلاب و همچنین برق با چالش‌های زیادی رو بروست.
به گفته مهدی شکیبافر، گلستان در حالی با مشکلات خشکسالی روبرو بوده که در چشم انداز افق 1410 نیاز به 10 میلیارد مترمکعب آب دارد.
همچنین مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای گلستان تصریح کرد: خشکسالی و تغییرات نزولات جوی در سال‌های اخیر باعث کاهش 23درصدی میزان بارش‌ها و 80درصدی روان آب‌ها در استان شده است.
علی نظری، مشکلات بخش آب این کالای بدون جایگزین را چالش ملی بیان کرد و افزود: هم اینک محدودیت منابع آب ، استحصال غیر استاندارد از منابع زیر زمینی، رشد جمعیت، خشکسالی، آلاینده‌ها، توسعه بخش‌های مختلف، محدودیت منابع مالی، نگرش سنتی به آب و تغییر اقلیم سبب شده تا تقاضا برای آب و نیز چالش‌های آن بیشتر شود.
وی همچنین به بحث مهار آب‌های مرزی به عنوان اولویت فعالیت‌ها اشاره کرد و گفت: انتقال این آب‌ها از استان‌های همجوار، اصلاح الگوی مصرف، استفاده مجدد از آب های مصرفی از جمله برنامه‌ها در این بخش است.
به گزارش ایسنا، آسیب‌های خشکسالی در گلستان و کمبود نزولات جوی در آن هم اینک به دغدغه مدیران کشوری نیز تبدیل شده، به گونه‌ای که مشاور وزیر نیرو و مدیرعامل شرکت مدیریت منابع آب ایران در سفر به گرگان، گلستان را از استان‌های بحرانی در بحث آب و تحت تنش آبی بیان کرد.
به گفته محمد حاج رسولی‌ها، گلستان هم اینک در بحث بحران آب در کنار استان‌های فارس، بوشهر و هرمزگان قرار داشته و میزان بارش‌های آن که در گذشته نسبت به کشور حدود 2 برابر بوده و اینک در مقایسه با دوره درازمدت 23 درصد کاهش دارد.
به گزارش ایسنا، با وجود همه این دغدغه‌ها برای رفع بحران آب استان، خشکسالی واقعیتی است که گلستان سرسبز را دچار چالش کرده و باید به مدیریت مصرف بخش خانگی و کاهش مصرف آب در بخش کشاورزی و یافتن راهکارهایی در خصوص تغییر شیوه‌های سنتی آبیاری به نوین توجه کرد تا بتوانیم اندکی تشنگی استان را کاهش دهیم./ایسنا
انتهای پیام/
