آنچه مشخص است بی توجهی به آسیب های اجتماعی که مورد تاکید مقامات عالی کشور نیز هست، تبعات سنگینی در پی خواهد داشت و می تواند همچون ویروسی خطرناک بدون مراقبت افزایش یابد و جامعه را بیش از گذشته از یک زندگی خوب اجتماعی دور نگاه دارد.
به گزارش تیتر آزاد به نقل از شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ حضور 12 میلیون نفر در تهران در کنار خدماتی که در حوزه های شهری و اقتصادی می طلبد، نیازمند نگاه ویژه در بخش آسیب های اجتماعی است.
شهرداری ها معمولا دارای کارویژه های متنوعی هستند از جمله فرهنگی و اجتماعی. در کنار خدمات رسانی در حوزه های عمرانی، حمل و نقل، جمع آوری زباله، تمیز کردن شهر، فضای سبز و ... یکی از عمده کارهای شهرداری ها در جهان خدمات اجتماعی است. در برخی از کشورهای پیشرفته، شهرداری به عنوان حکومت محلی، فرمانده اصلی در شهر برای ارائه خدمات اجمتاعی به سایر شهروندان است. شهرداری تهران نیز در سال های اخیر به دنبال آن بوده تا در کنار سایر سازمان ها و نهادها نقشی در ارائه این خدمات از جمله در مبارزه با آسیب های اجتماعی داشته باشد. بر همین اساس سازمان خدمات اجتماعی شهرداری تشکیل شد تا به نحو احسن این وظیفه را ساماندهی کند.
پیش از آنکه وارد اقدامات صورت گرفته در سال های گذشته شویم. مروری داریم بر اظهارات رضا قدیمی، مدیرعامل سابق سازمان خدمات اجتماعی در جلسه تودیع خود در اواخر اسفندماه سال گذشته که در این اظهارات نحوه تعامل شهردار جدید را با آسیب های اجتماعی بیان کرد.
وی از نامهربانی ها و بی توجهی مدیریت جدید شهری از جمله محمدعلی نجفی و اعضای شورای شهر با این سازمان و موضوع آسیب های اجتماعی گفت. در حالیکه نجفی یکی از عمده ترین برنامه هایش را توجه به امور اجتماعی و فرهنگی اعلام کرده بود ولی کمترین تلاشی در ماههای گذشته در این راستا نداشته است.
قدیمی درباره عدم توجه نجفی به کودکان کار می گوید: « اینکه سه هزار کودک کار و آسیب دیده بدسرپرست در مراکز پرتو متعلق به شهرداری به جهت پیشگیری از آسیب‌های بیشتر و توانمندسازی‌شان مورد حمایت هستند و خدمات آموزشی بهداشتی درمانی و مددکاری می‌گیرند مهم نیست، چرا که اگر اهمیت داشت لااقل یک وقت، یک ساعته‌ای را می‌گذاشتند برای یک بازدید از اینگونه مراکز، قرار شد به مناسبت روز جهانی کودک برای کودکان محروم شهر که طعمی از شادی را تحربه نکردند به کمک خیرین جشنی برگزار کنیم، شاید که بتوانیم چند ساعت هم که شده آنها را از فضای غمبار زندگی‌شان بیرون بیاوریم و طعم شادی را بچشند، چندین و چند مکاتبه با دفتر شهردار انجام دادیم که وقتی بگذارند که در دفترشان بچه‌های کار حضور پیدا کنند و رسما از شهردار شهرشان دعوت کنند که به جشن آنها بیایند، فرصت نبود و نشد. نه برای دریافت دعوتنامه و نه برای حضور در چند دقیقه‌ای در جشن.»
مدیرعامل سابق خدمات اجتماعی درباره مرکز بهاران نیز نکته جالبی عنوان کرده بود:« در حوزه کاهش مصرف مواد مخدر و رسیدگی به وضعیت معتادان متجاهر صرفا آن بخشش قابل توجه مسئولین قرار گرفت که دروغ بزرگ واگذاری بهاران به مجموعه‌ای خاص سر زبان‌ها قرار گرفت، اولین روزهای روی کار آمدن اعضاء شورا و اولین نهادی واگذار شده اولین مکاتبه شهردار با سازمان خدمات اجتماعی سوال در خصوص نحوه واگذاری ساختمان‌های بهاران بود، وقتی بر اساس بازدیدها و بررسی‌های چندگانه متوجه شدند که خبر واگذاری از اصل یک دروغ بزرگ بوده دیگر بهاران و وضعیت آن برایشان اهمیت نداشت، هیچکس نپرسید در بهاران چه کاری انجام می‌شود.»
به هر حال آنچه مشخص است بی توجهی به آسیب های اجتماعی که مورد تاکید مقامات عالی کشور نیز هست، تبعات سنگینی در پی خواهد داشت و می تواند همچون ویروسی خطرناک بدون مراقبت افزایش یابد و جامعه را بیش از گذشته از یک زندگی خوب اجتماعی دور نگاه دارد.
شهرداری سابق در زمینه آسیب های اجتماعی چه کرد؟
در آمارها و گزارش های متعددی که از سوی نهادها و سازمان های مختلف از جمله وزارت کشور، وزارت کار و رفاه اجتماعی، سازمان بهزیستی و مرکز آمار ارائه می شود، معضلات اجتماعی به سطح هشدار آمیزی در کشور رسیده و عدم توجه به سامان بخشی و سیاستگذاری های کوتاه مدت، میان مدت و بلندمدت، کشور را در بحران اجتماعی غیرقابل اجتنابی در آینده ای نه چندان دور فرو خواهد برد.
یکی از دلایل عمده ای که برای افزایش آسیب پذیری های اجتماتی عنوان می شود به مشکلات اقتصادی و معیشتی ادامه دار بازمی گردد که هر ساله به تعداد آسیب پذیران افزوده می شود. بیشتر این آسیب دیدگان اجتماعی نیز از قشر ضعیف اقتصادی جامعه هستند که پس از ورود به مرحله خطرناک معضلات اجتماعی مانند اعتیاد، طلاق و بی خانمانی، توان بازگشت به شرایط عادی را ندارند و نیازمند کمک های اجتماعی از سوی حکومت اند.
بی دلیل نیست که پس از رسانه ای شدن بخشی از معضلات اجتماعی نظیر کارتن خوابی یا گورخوابی برخی از معتادان در گورستان نصیرآباد، بحث آسیب های اجتماعی به بحث روز سیاستمدارن و نهادهای سیاسی تبدیل می شود؛ چرا که افزایش این آسیب ها و سریز شدن آنها در حواشی شهرهای بزرگ، نگاه ها را به سرعت به خود جلب می کند اما این تمرکز موقتی بر این آسیب ها هرگز نمی تواند به حل ریشه ای ان کمک کند.
براساس گزارشی که وزیرکشور دولت تدبیر و امید در خردادماه سال 95 در زمینه آمار معضلات اجتماعی به مجلس شورای اسلامی ارائه داد، "امروز حدود 11 میلیون نفر حاشیه‌نشین در کشور وجود دارد که معادل با 3 میلیون نفر حاشیه‌نشین در شهرهای تهران، مشهد و اهواز متمرکز هستند. حدود 2700 محل حاشیه‌نشینی داریم که با توجه به ویژگی های آن نیاز است که خدمات بیشتری به آنها ارائه شود. امروز 3 میلیون و 500 هزار نفر بیکار در کشور داریم که توزیع آن در کشور نرمال نیست، به گونه‌ای که امروزه مناطقی وجود دارند که بیش از 60 درصد بیکاری در آن متمرکز است. در حال حاضر یک و نیم میلیون نفر معتاد در کشور زندگی می کنند که اعتیاد آنها از مواد سنتی به سمت مواد صنعتی و پرخطر رفته است. عامل 50 درصد از طلاق ها هم اعتیاد می باشد. حدود 2.5 میلیون نفر زن سرپرست خانوار در کشور زندگی می کنند. متأسفانه 36 درصد از ازدواج ها منجر به طلاق می شود. سالی 600 هزار نفر عازم زندان ها می شوند که از این تعداد 200 هزار نفر در زندان ها باقی می مانند."
علاوه براین آمارها باید از دو میلیون کودک کار و افزایش تعداد زنان خیابانی و فروش کلیه نیز سخن گفت که ارتباط مستقیم با مشکلات اقتصادی دارند. این آسیب ها و معضلات در تهران با جمعیت بیش از 12 میلیون نفری بیشتر از شهرهای دیگر است و برهمین اساس می بایست نگاه ویژه ای به این شهر داشت. کمبود امکانات برای پوشش کامل مددجویان از سوی سازمان ها و نهادهایی مانند بهزیستی و کمیته امداد امام خمینی(ره)؛ باعث شد تا شهرداری تهران به صورت جدی تری به بحث ساماندهی معضلات اجتماعی ورود کند. ورودی که در سال های اخیر با ابتکارات بسیار خوبی همراه گشته و توانسته الگوی مناسبی را برای فراگیری خدمات ارائه دهد. بخشی از این اقدامات به صورت موقتی و عمده ای از فعالیت ها نیز با رویکرد بلندمدت سیاستگذاری شده اند.
گرمخانه یا مددسرا که از سال 1385 در سطح شهر تهران به صورت جدی و با تاسیس مددسرای خاوران و تجهیز آن وارد فاز عملیاتی شد؛ توانسته صدها کارتن خواب و مددجو را از سطح شهر و به ویژه در روزهای سرد تهران، ساماندهی کند. در حال حاضر تهران 19 گرمخانه در مناطق مختلف دارد که یکی از آنها مخصوص بانوان است. در کنار این اقدام، شاهد راه اندازی مددسراها با جامعه آماری مربوط به افراد معلول و ناتوان( اعم از جسمی و ذهنی) بی سرپرست، مجهوال الهویه، در راه مانده، گمشده، متواری، افراد نیازمند غیر حرفه ای، متکدیان و ولگردان حرفه ای هستیم که نگهداری موقت آنها را در دستور کار دارد. کودکان کار نیز در بحث خدمات رسانی شهرداری سابق بی نصیب نیستند و در مراکز پرتو، ساماندهی کودکان در معرض آسیب و آسیب دیده اجتماعی شهر تهران با جامعه هدف کودکان کار و خیابان تحت پوشش موسسات غیر دولتی مدنظر قرار گرفته است.
28 مرکز بهاران نیز برای توانمندسازی، آموزش، حرفه آموزی، مهارت آموزی و در نهایت بازگشت معتادین و آسیب دیدگان اجتماعی به چرخه زندگی سالم، اجتماعی و ارائه خدمات بهداشتی، درمانی و رفاهی از طریق اصلاح رفتار از سال 1385 به مرور راه اندازی شده اند که معتادان متجاهر پس از رهایی اولیه از بند اعتیاد برای بازپروری به این مراکز اعزام می شوند تا زمینه بازگشت مجدد آنها به جامعه به صورت زیرساختی ایجاد شود. همچنین برای زنان سرپرست خانوار 200 مراکز مهارت آموزی کوثر راه اندزای شده اند که مشاوره و مددکاری برنامه ریزی درراستای خدمات آموزشی، خدمات اشتغال، خدمات حمایتی درراستای توانمندسازی زنان سرپرست خانوار را برای آنها در دستور کار قرار دارد.
با نگاهی به فعالیت های گسترده ای که شهرداری سابق تهران برای کمک به مددجویان آسیب های اجتماعی در حوزه کارآفرینی، کودکان کار، بازپروری معتادان، ایجاد سرپناه برای بی خانمان ها و زنان سرپرست خانوار و ... تدارک دیده است، می توان اذعان کرد که این اقدامات تا حدودی توانسته بخشی از معضلات مربوط به آسیب پذیری های اجتماعی را کاهش دهد تا شهروندان در بخش عریان شهر، کمتر شاهد نابسامانی های مربوط به این افراد باشند. هرچند تا رسیدن به اهداف ایده آل و آرمانی فاصله بسیاری باقی مانده تا کشور از مرز ورود به بحران های اجتماعی دور شود اما با وجود ادامه رکود اقتصادی و ادامه دار بودن مشکلات اقتصادی و معیشتی، نمی توان نسبت به آسیب دیدگان اجتماعی بی تفاوت بود و آنها را به حال خود واگذار گذاشت.
انتهای پیام/
